بررسی تطبیقی نظریه جنبش های اجتماعی جدید با انقلاب اسلامی ایران

جنبش های اجتماعی شکل گرفته در دهه های 60 و70 میلادی - که از لحاظ ماهیت، ساختار و اهداف، با نمونه های پیشین خود متفاوت بودند - ضرورت ارائه نظریات نوینی درباره تبیین کنش های جمعی جدید را گوشزد کرده است که نظریه جنبش های اجتماعی جدید در همین راستا شکل گرفت. از طرفی وقوع انقلاب اسلامی ایران در دهه 80 میلادی، سیل نظریات جامعه شناختی غربی را در راستای تبیین آن به سوی خود روانه ساخت، اما هیچ کدام از این نظریات، ظرفیت تبیین انقلاب اسلامی ایران را در خود نداشتند. در این میان، برخی بر این باورند که به جهت ویژگی هایی چون ماهیت فراطبقاتی و فراملی، بعد معنایی و فرهنگی، ترسیم مرزهای هویتی جدید و ویژگی مسئولیت در قبال غیریت، جنس انقلاب ایران از نوع جنبش های شکل گرفته در دهه های اخیر، به ویژه جنبش های اجتماعی جدید است و بنابراین، انطباق پذیر با آن ها می باشد. تحقیق پیش رو ضمن طرح این سوال که نظریه جنبش های جدید اجتماعی تا چه میزان از ظرفیت تبیین تئوریک انقلاب اسلامی ایران برخوردار است؟ با طرح رهیافت های کلاسیک و نوین کنش جمعی از یک سو و نظریات ارائه شده در خصوص انقلاب اسلامی ایران از طرف دیگر، وجوه اشتراک و افتراق نظریه جنبش های اجتماعی جدید با انقلاب اسلامی ایران را بررسی کرده و در نهایت بر این نکته تاکید ورزیده است که علی رغم شباهت هایی میان نظریه جنبش های اجتماعی جدید با انقلاب ایران، این نظریه، توانایی تبیین کامل انقلاب ایران را ندارد.