بررسی تنوع اکوتیپی و شیمیوتیپی آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)در استان های اصفهان و چهارمحال و بختیاری

آویشن دنایی(Thymus daenensis Celak.) یکی از گیاهان دارویی متعلق به خانواده نعناع است. سرشاخه های گلدار این گیاه علفی و چند ساله کاربرد وسیعی در تهیه دارو و درمان انسان در طب سنتی دارد. مهم ترین ماده موثره آن، تیمول و کارواکرول می باشد. از آنجایی که شرایط اکولوژی نقش عمده ای در رشد، نمو، کیفیت و کمیت ماده موثره گیاهان دارویی دارد، تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر عوامل اکولوژیکی بر میزان ماده موثره عصاره این گیاه به مرحله اجرا در آمد.
روش تحقیق: در این تحقیق گیاه آویشن دنایی از 22 منطقه استان های اصفهان و چهارمحال و بختیاری جمع آوری گردید. پس از عصاره گیری و تزریق نمونه ها به دستگاه HPLC، کروماتوگرام های حاصل از دستگاه، درصد تیمول و کارواکرول هر منطقه را مشخص نمود.
نتایج و بحث: بیشترین میزان تیمول (5/3%) مربوط به نمونه شیخ شبان در ارتفاع 3747 متر از سطح دریا و بیشترین میزان کارواکرول (3/2%) مربوط به نمونه لارک در ارتفاع 2370 متر از سطح دریا به دست آمد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر میزان تیمول اثر معنی دار و مثبت دارد و بر میزان کارواکرول اثر معنی داری ندارد.
توصیه کاربردی- صنعتی: با توجه به اهمیت و خاصیت ضدمیکروبی ترکیبات تیمول و کارواکرول در گونه آویشن دنایی و با توجه به این که بهترین منطقه رویشگاه این گیاه با تولید بیشتر ترکیب های مذکور مربوط به منطقه شیخ شبان در استان چهارمحال و بختیاری می باشد، بنابراین استفاده از جمعیت آویشن این منطقه جهت کشت و کار و نیز ایجاد شرایط اکولوژیکی (خاک، آب و هوا، جغرافیایی) شبیه این منطقه برای تولید بیشتر این ترکیبات توصیه می شود.