شبیهسازی آبدهی چشمه های کارستی با استفاده از شبکهی عصبی مصنوعی (مطالعهی موردی: ارتفاعات البرز مرکزی)
چشمه ها یکی از منابع آبی مهم در سطح کشور شمرده می شوند. در ارتفاعات البرز مرکزی چشمه های کارستی فراوانی گسترش دارند که شناخت وضعیت هیدرولوژیکی آنها در بهرهبرداری و مدیریت آنها ضرورت دارد. هدف از این پژوهش، بررسی کارایی شبکهی عصبی مصنوعی در شبیهسازی آبدهی چشمه های کارستی در استان مازندران است. بدین منظور، 80 چشمه کارستی مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد 60 نمونه برای آموزش یا ارائهی مدل و تعداد 20 نمونه برای تست یا اعتباریابی استفاده شد. مقادیر کمی عوامل موثر در آبدهی چشمه های کارستی، شامل؛ درصد تخلخل تشکیلات آبخوان، ارتفاع مکان، شیب زمین، بارش متوسط سالانه و فاصله از منابع آب با بهکارگیری داده ها و نقشه ها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) برآورد شد. برای ارائهی مدل مناسب برای آبدهی چشمه های کارستی از نرمافزار MATLAB شاخهی Neural Network و از شبکهی پرسپترون چند لایه استفاده شد. برای فرآیند شبیهسازی، 80 درصد داده ها برای آموزش و 20 درصد مابقی برای تست یا اعتباریابی استفاده شد. عملکرد شبکهی عصبی با پارامترهایی چون، جذر میانگین مربع خطا (RMSE) و ضریب همبستگی بین خروجی های حقیقی و دلخواه (R) سنجیده شد. نتایج پژوهش، نهتنها کارایی شبکهی عصبی مصنوعی در شبیهسازی آبدهی چشمه ها را نشان داد؛ بلکه حاکی از آن است که عوامل فاصله از منابع آب، تخلخل تشکیلات آبخوان و ارتفاع مکان، عوامل اصلی در آبدهی چشمه های کارستی در ارتفاعات البرز مرکزی بهشمار میآیند؛ بنابراین با استفاده از شبکهی عصبی مصنوعی، میتوان آبدهی چشمه های فاقد آمار را با دقت قابل قبولی برآورد کرد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.