بررسی توزیع مکانی بارش سالانه با استفاده از روش‎های زمین‎آماری (مطالعه‎ی موردی: استان قم)

در بسیاری از مطالعات و بررسی های منابع طبیعی و کشاورزی، به‎دلیل عدم پوشش کامل ایستگاه های اندازه‎گیری نقطه‎ای باران ، برآورد بارش منطقه‎ای یا تخمین بارش در مناطق خشک میان ایستگاه ها ضروری است. بنابراین، آگاهی از میزان متوسط بارندگی در یک حوضه‎ی آبخیز، از عوامل اساسی در هیدرولوژی و طراحی سازه است. روش‎های مختلفی برای برآورد بارش وجود دارد که ازجمله‎ی آن می‎توان به روش‎های میان‎یابی اشاره کرد. در بیشتر موارد، یکی از روش‎های موجود دلخواه کارشناس انتخاب و مورد استفاده قرار می‎گیرد که ممکن است برآورد دقیقی نباشد. هدف از این پژوهش، مشخص کردن توزیع مکانی بارش سالانه‎ی حوزه‎ی آبخیز قم با استفاده از روش‎های زمین‎آماری و مقایسه‎ی روش‎های موصوف با یکدیگر است. برای این کار، پس از جمع آوری آمار و اطلاعات مربوطه و وارد کردن آنها در محیط نرم افزار GS+و ARC GIS نسخه‎ی 10، نقشه‎ی هم‎باران تهیه و آنالیز واریوگرام منطقه‎ی مورد مطالعه انجام شد. سپس برای ارزیابی روش‎های میان‎یابی از روش ارزیابی متقابل و دو عامل MAE وMBE استفاده شد. در این مطالعه، دو روش زمین‎آماری کریگینگ و عکس فاصله با توان های (1تا 3) برای برآورد بارش سالانه با استفاده از آمار سی ساله‎ی ایستگاه های باران‎سنجی در استان قم و اطراف آن مورد ارزیابی قرار گرفتند و برای ارزیابی دو روش فوق نیز، از معیار میانگین خطای مطلق (MAE) استفاده شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که تغییرات بارندگی سالانه، بیشتر از مدل گوسی تبعیت می کند. در محدوده‎ی مورد مطالعه، روش کریگینگ با MAE برابر 22/30 میلی متر، مناسب‎ترین روش تخمین بارندگی سالانه است و روش عکس فاصله به توان یک با MAE برابر 23/32 میلی متر و عکس فاصله به توان دو با MAE برابر 55/33 میلی متر وعکس فاصله به توان سه با MAE برابر1/35میلی متر در رده های بعدی قرار می‎گیرند.