بررسی مولفه های معنای زندگی از منظر اسلام در کتاب های درسی دین و زندگی دوره ی متوسطه

در عصر حاضر، بشر به لحاظ روحی و روانی بیش از گذشته مضطرب، افسرده و تنها به نظر می رسد و برای رهایی از این حالت ها، به راه های گوناگون گریز از متن و واقعیت زندگی متوسل می شود. افزایش آمار خودکشی، طلاق، اعتیاد به مواد مخدر، اعتیاد به مواد توهم زا، مصرف بالای داروهای آرام بخش و رشد روزافزون خشونت و جرایم، موید این مساله است. بهره مندی از امکانات مادی، تمام نیازهای انسان امروز را برطرف نساخته بلکه مشکلات روحی او را بیشتر و پیچیده تر کرده است. پرداختن به «معنای زندگی» یکی از موضوعاتی است که فلسفه ورزی و تامل در آن می تواند امیدبخش باشد. معنای زندگی یکی از مهم ترین موضوعات فلسفی، روان شناختی و دینی است که از چشم اندازهای گوناگون می توان به آن نگریست. دین نگاهی فرا دنیوی به زندگی دارد و انسان را به سوی ارزش هایی والاتر از حیات مادی محض دعوت می-کند. راه تحقق و تعمیق معنای زندگی نهادینه سازی سازه ها و مولفه ها معنای زندگی است که این امر تنها از مجرای تعلیم و تربیت امکان پذیر است. با توجه به اهمیت و نقش تعلیم و تربیت در معنادار کردن زندگی برای افراد و نقش کلیدی کتاب های درسی در انتقال مفاهیم، در این پژوهش کتاب های دین و زندگی سه پایه در دوره ی دبیرستان بر اساس مولفه های معنای زندگی از نظر اسلام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش تحلیل محتوای کتاب های دین و زندگی پایه ی اول، دوم و سوم دبیرستان، به منظور تعیین ضریب درگیری دانش آموزان با محتوا و پرسش های کتب مذکور بوده است. برای این کار، پس از مشخص کردن مولفه های مورد نظر به عنوان ملاک های تحلیل و تعیین پاراگراف های هر درس به عنوان واحد تحلیل، بر اساس روش رمی به تحلیل محتوای متن و پرسش ها اقدام گردید. نتایج تحلیل حاکی از آن است که میزان توجه به مولفه های معنای زندگی، در کتاب اول و سوم دبیرستان در حدی پایین تر از متوسط (ضریب درگیری پایین تر از یک) و کتاب دوم دبیرستان در حد بالاتر از متوسط (ضریب درگیری بالاتر از یک) بود.