فلسفه فلسفه دین

فلسفه دین در حال حاضر یکی از پربسامدترین رشته های دین پژوهی در مغرب زمین است. نوشتار حاضر، فلسفه دین را به مثابه موضوع مورد کاوش قرار داده، ابعاد مختلف آن، از جمله تاریخچه پیدایش، تعریف، موضوع، مسائل و ماهیت آن را به بحث می نشیند. با وجود قدمت تاملات فلسفی در حیطه دین، فلسفه دین به معنای خاصش با هگل آغاز می-شود. تعریف فلسفه دین به سه جهت، یعنی مشکل بودن تعریف اجزای آن (فلسفه و دین)، تنوع مسائل آن و تنوع تلقی از رابطه فلسفه و دین امری دشوار است. با این حال، آن را به دوگونه تعریف کرده-اند: 1. دفاع فلسفی از دین؛ 2. پژوهش فلسفی درباره آموزه های دینی. در طی این نوشته، روشن خواهد شد که فلسفه دین، دانشی درجه اول و در زمره فلسفه های مضاف به امور است که به تفلسف درباره مفاهیم، مدعیات و اعمال دینی می پردازد. اما این تفلسف درباره دین، به معنای به کارگیری تفکر عقلانی به معنای سنتی آن درمورد دین نیست، بلکه مکاتب متکثر فلسفی مغرب زمین، آبشخورهای فلسفه دین هستند، و هر فیلسوفی با تعلق خاطر به مکتب فلسفی خاص به بررسی ابعاد دین می پردازد.
مسائل مطرح در فلسفه دین همگی از یک دست نیستند، بلکه برخی مسائل ناظر به کلیت دین می-باشند، برخی موضوعات مشترک میان ادیان خداباور را بررسی می کنند، برخی دیگر نیز آموزه اختصاصی یک دین را به بحث می گذارند.