مطالعه تطبیقی مفهوم بطن قرآن

بطن در لغت خلاف ظاهر، امر پوشیده و به آنچه از حواس پنهان می ماند، گفته می شود. بطن قرآن را با مفاهیمی چون تاویل، معنای حروف مقطعه، احرف سبعه و قاعده جری و تطبیق مترادف دانسته اند، ولی به نظر می رسد، بهترین تعریف اصطلاحی برای بطن قرآن، مراتب متعدد معنایی فراظاهری و عمق ژرفای آیات است.
برخلاف نظر افراد زیادی که بطن قرآن را عامل جاودانگی آن می دانند، باید گفت: وجود بطن در قرآن به تنهایی، علت جاودانگی آن نیست، بلکه ظاهر قرآن با چینش حکیمانه اش، جاودانگی آن را تضمین کرده است؛ یعنی اگر به وجود بطن قرآن قائل نباشیم، لطمه ای به جاودانگی آن نمی خورد.
دسترسی به این لایه های معنایی ماورای ظاهر قرآن، برای کسانی میسر است که علاوه بر دانستن علوم ظاهری مانند قواعد و لغت عرب، به تهذیب نفس و پاکی درون پرداخته اند، که بدین واسطه به ایمان و معرفتی رسیده اند که درجاتی از علوم حضوری از مجرای علم الهی بر جانهای آنها سرازیر گشته است. این در حالی است که علم کامل و شامل از بطون قرآن، نزد امامان معصوم(ع) است.