توسعه‎ی یک مدل توصیفی دسترسی فضایی به خدمات درمان عمومی با استفاده از روش حوزه‎ی نفوذ شناور دومرحلهای (مطالعه‎ی موردی: منطقه‎ی 10 شهرداری اصفهان)

دسترسی فضایی از مفاهیم اصلی در ادبیات برنامه ریزی حمل‎ونقل و جغرافیا، به‎ویژه در ابعاد اجتماعی، ازجمله عدالت است. در مقاله‎ی پیش رو، مفهوم دسترسی مورد بررسی قرار گرفته و یک مدل توصیفی با استفاده از روش حوزه‎ی نفوذ شناور دو مرحله ای، برای تحلیل دسترسی فضایی به خدمات درمان عمومی در منطقه‎ی 10 شهرداری اصفهان ارائه می شود. هدف این مقاله، تحلیل کمی برابری (یا نابرابری) فضایی حوزه های آماری مختلف، از نظر دسترسی به خدمات درمان عمومی با استفاده از مدل های ریاضی است. روش پژوهش از نوع تحلیلی توصیفی و داده های این تحلیل شامل اطلاعات جغرافیایی مکان و فراوانی نیروهای مراکز خدماتی در منطقه، داده های جمعیتی حوزه ها و شبکه‎ی معابر در منطقه است که به‎واسطه‎ی رویکرد تحلیل توزیع فضایی، از ابزار تحلیل‎گر شبکه‎ی نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که این منطقه از نظر استاندارد تعداد نیرو از وضعیت به‎نسبت مناسبی برخوردار است. با این وجود، توزیع فضایی نامناسب این نیروها در سطح منطقه، به ایجاد نابرابری بین حوزه ها در دسترسی به این خدمات منجر شده است. مقادیر به دست آمده برای میانگین و انحراف معیار دسترسی (00461/0 و 000655/0)، حاکی از اختلاف قابل توجه دسترسی فضایی به خدمات بین حوزه هاست، به گونه ای که دسترسی حدود 68 درصد از حوزه ها، پایین تر از میانگین منطقه است که گویای عدم وجود فرصت برابر برای شهروندان است. حوزه های آماری واقع در شرق منطقه، نسبت به حوزه های غربی، دسترسی ضعیف تری به خدمات دارند. نتیجه‎ی دیگر اینکه وضعیت دسترسی در حوزه های غربی، همگن تر از حوزه های شرقی است. از روش مورد استفاده در این مقاله، می توان برای بررسی دسترسی فضایی به انواع مختلف خدمات و چگونگی توزیع جغرافیایی آن، به‎شکل ریاضی و کمی برای شناخت وضع موجود و برنامه ریزی برای رفع کاستی های احتمالی بهره برد.