درآمدی به معرفت شناسی جدید عرفان

نوشتار حاضر، در سه بخش با عناوین عرفان و علم، عرفان و منطق و عرفان و د ین، به بررسی نظریه های معرفت شناختی جدید درباره عرفان می پردازد. در بخش عرفان و علم سخن بر سر این اصل است که معرفت شناسی جدید عرفان، به تبع معرفت شناسی جدید دین، در دامن معرفت شناسی جدید علم پرورش می یابد. در این بخش، چند ین نظریه با دسته بندی محتوا یی مورد مطالعه قرار گرفته است؛ نظریه هایی که از مفهوم عینیت، به عنوان قاعده بحث، تلقی تحدیدی ارائه میکند یا تلقی توسعی قریب و یا تلقی تو سعی بعید. بخش عرفان و منطق نیز، به مطالعه چند ین نظر یه دیگر درباره نسبت میان این دو پدیده میپردازد تا از این رهگذر، جنبه های عقلانی و غیر عقلانی تجربه عرفانی را بررسی نماید. این بخش با طرح سه دسته نظر یه غیرمنطقی، منطقی و فرامنطقی بودن این نوع تجربه پایان می پذیرد. در بخش رابطه دین و عرفان نیز دو تلقی از د ین؛ یعنی سنت دینی و تجربه دینی مبنای دو نظر یه در رد و قبول نسبت میان آن دو قرار میگیرد تا در کنار نظریه سوم؛ یعنی فرا دینی بودن تجربه عرفانی، نمایانگر تشتت آرا صاحب نظران در این زمینه باشد. به طور کلی، می توان گفت درباره نسبت عرفان با علم، منطق و دین سه دسته نظریه قابل شناسایی است: نظریه های نفیی که معتقد به غیر علمی، غیر منطقی و غیردینی بودن تجربه عرفانی هستند. نظریه های اثباتی که به علمی، منطقی و دینی بودن این نوع تجربه باور دارند و نظر یه های تبا ینی که آن را فراعلمی، فرامنطقی و فرا دینی میدانند. بیگمان، از این میان، نظریه های دسته سوم که معرفت شناسی جدید عرفان در واپسین گامهای پیشرفت بدآنها دست یازیده است، با تجربه عرفانی، همسویی بیشتری دارد.