درآمدی بر چیستی، قلمرو، و چشم اندازهای فلسفه اقتصاد اسلامی

در دهه های اخیر، گسترش مطالعات انتقادی فلسفه اقتصاد، محققان اقتصاد اسلامی را با سوالی جدی در مورد نقش مطالعات فلسفی در هویت بخشی به دانش اقتصاد اسلامی و ارتقای آن مواجه ساخته است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیل فلسفی، به بررسی چیستی، قلمرو، و چشم اندازهای فلسفه اقتصاد اسلامی در مقایسه با فلسفه اقتصاد متعارف می پردازیم. فرضیه اصلی مقاله آن است که این دو زمینه مطالعاتی می توانند در تعامل با یکدیگر، با پرداختن به جنبه های معرفت شناختی، هستی شناختی،انسان شناختی، و ارزش شناختی گزاره های اقتصادی، به ارتقای دانش اقتصادی کمک کنند. مطالعات فلسفه اقتصاد اسلامی که از نظر نوع نگاه فلسفی (مضاف) و متعلق بررسی درجه دوم (مضاف الیه) از همتای خود متمایز است، دو دسته منافع بیرونی و درونی دارد. این رویکرد با گسترش منابع، ابزارها، و متعلق شناخت و ترویج نظام ارزشی متعالی، به بازسازی واقعیت اقتصادی در نظریه های اقتصادی یاری می رساند. از این گذشته، با این بررسی ها، خودآگاهی اقتصاددانان نسبت به ماهیت و توان نظریه های اقتصاد اسلامی افزایش می یابد و حلقه های مفقوده میان مبانی، نظریه پردازی، و اجرا در آثار اقتصاد اسلامی کشف می شود؛ و بدین ترتیب زمینه هویت بخشی به دانش اقتصاد اسلامی و تصحیح مسیر حرکت آن فراهم می گردد.