بررسی انتقادی مبادی پژوهی اصولیون

مبادی پژوهی بخش قابل توجهی از مباحث بسیاری از علوم از جمله اصول فقه را تشکیل می دهد. به رغم مساعی شگرف و مداقه های شگفت سلف صالح در زمینه مبادی پژوهی اصول، ایرادهای بسیاری برآرا و انظارآنان در این باب وارد است که موارد ذیل از جمله این ایرادهاست:1. اضطراب و تشویش در مفهوم شناسی و تعریف مبادی و تعیین مولفه های آن؛2. تشویش در جایگاه شناسی مبادی و اندراج مبانی در مسائل علم اصول؛3. عدم تفطن یا تفوه به بسیاری از انواع مبادی؛4. مبانی بعیده را در زمره مبادی علم انگاشتن؛5. خلط انواع مبادی با یکدیگر، تشتت در طبقه بندی و نحوه تقسیم انواع مبادی؛6. ابهام و اهمال در کاربردشناسی مبادی.
نویسنده در این مقاله به مطالعه انتقادی مبادی پژوهی ارباب اصول از زاویه «مفهوم شناسی» مبادی (ماهیت و مولفه های مبادی علم) و «جایگاه شناسی» مبادی (مسئله جزئیت و عدم جزئیت مبادی در علم) پرداخته است و در ذیل مسئله دوم، دو نظریه معروف و رایج (مبنی بر جزئیت مطلق مبادی و عدم جزئیت) را نقد کرده، در این باره به تفصیل قائل شده است. قول به تفصیل مبتنی بر نظریه جدیدی در طبقه بندی مبادی علم به «ممتزجه» و «غیرممتزجه» است که از سوی مولف ارائه شده و در پایان مقاله به تبیین آن پرداخته شده است.