اثر تاریخ کاشت های مختلف بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام کلزای پاییزه

زمان کاشت مناسب با فراهم کردن میزان رشد لازم بوته های کلزا از طریق کاهش آسیب پذیری آنها در برابر سرما، سبب افزایش معنی دار عملکرد دانه و روغن می گردد. در این مطالعه 5 ژنوتیپ پاییزه برتر کلزا در چهار زمان کاشت 21 شهریو ر ماه، 1، 10 و20 مهر ماه از نظر فنوتیپ مناسب بوته ها برای زمستان گذرانی، اثرات سرما روی بقای زمستانی آنها، عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد دانه در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، طی سال زراعی 88-1387 ارزیابی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد با تاخیر زمان کاشت از20 شهریور تا20 مهر ماه، تعداد برگ در بوته و قطر طوقه به هنگام کاهش میانگین دمای روزانه به کمتر از صفر گیاهی کلزا (oC 5)، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه و روغن کاهش و درصد سرمازدگی بوته ها افزایش معنی داری داشتند. تعداد خورجین در بوته و عملکرد دانه و روغن حاصل از دو تاریخ کاشت اول در یک گروه آماری و دو تاریخ کاشت آخر با مقادیر کمتر، در گروه آماری دیگر قرار گرفتند. تاخیر در زمان کاشت با کاهش تعداد خورجین در بوته باعث کاهش عملکرد دانه گردید. به نظر می رسد زمان 20 شهریور تا اول مهر ماه برای کاشت کلزای پاییزه در منطقه خسروشهر و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه (سرد و نیمه خشک در روش پهنه بندی کوپن) مناسب باشد. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه مودنا و لیکورد از تعداد برگ در بوته و قطر طوقه کمتری برخوردار بودند و بیشترین طول خورجین به اپرا تعلق داشت. در نهایت بین این ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه و روغن اختلاف معنی داری دیده نشد و برای کشت در منطقه و مناطقی با شرایط اقلیمی مشابه مناسب دیده شدند. به نظر می رسد اثرات القایی عوامل محیطی همچون دوره های خشکی و افزایش دما بتواند با تحریک رشد، تفاوت اولیه ژنوتیپ ها به ویژه از نظر قطر طوقه و تعداد برگ را تحت تاثیر قرار دهد. این امر با تکرار آزمایش قابل بررسی خواهد بود.