کاربرد شاخص تنوع طیفی در ارزیابی تخریب مراتع استان خراسان شمالی

هدف مطالعه حاضر استفاده از شاخص تنوع طیفی به نام شاخص انحراف معیار متحرک (MSDI) به منظور شناسایی و ارزیابی مراتع تخریب یافته و تخریب نیافته بر اساس ناهمگنی چشم انداز است. با توجه به نحوه بهره برداری سه منطقه با سطح نمونه برداری 100 پیکسل و دارای پوشش گیاهی و همچنین خاک و پستی و بلندی مشابه شامل: منطقه قرق (مراتع پارک ملی ساریگل)، مراتع با چرای متوسط و چرای مفرط در خراسان شمالی انتخاب شد. شاخص MSDI با عبور یک فیلتر 3×3 باند 3 تصویر سنجنده TM سال 1388 به دست آمد. برای ارزیابی کارایی MSDI شاخص گیاهی پرکاربرد NDVI با استفاده از باندهای 3 و 4 محاسبه شد. نتایج نشان داد که مرتع با چرای مفرط بیشترین مقدار میانگین MSDI و کمترین مقدار میانگین NDVI را نسبت به مراتع متوسط و قرق داشت. اختلاف مقدار MSDI در مرتع با چرای مفرط (11)، مرتع با چرای متوسط (8) و مرتع قرق (6) و برای NDVI به ترتیب 054/0، 066/0 و 053/0 برای سه منطقه به دست آمد. با توجه به نتایج آزمون T-test شاخص MSDI تفاوت معنی داری بین سه نوع مرتع نشان داد (p-value<0.01) در صورتی که شاخص NDVI به دلیل اثرات خاک زمینه قادر به تفکیک منطقه چرای متوسط از چرای مفرط نبود (p-value>0.01). به طور کلی نتایج تحقیق موید این مطلب است که شاخص MSDI نسبت به NDVI شاخص حساستری نسبت به تخریب مراتع و ناهمگنی چشم انداز است و می تواند به عنوان یک روش مناسب و کارا برای شناسایی و ارزیابی تخریب اراضی در مراتع کشور به کار رود.