ملی گرایی و دولت ملت سازی در خاورمیانه

این مقاله درصدد است نشان دهد ایدئولوژی ملی گرایی که در غرب نقش مهمی در دولت ملت سازی بر عهده داشت و یکی از مبانی محوری در گذر از سازمان های سیاسی قدیم به پدیده دولت - ملت مدرن بود، در خاورمیانه چه نقشی را ایفا کرد و چه تاثیری بر فرآیند دولت ملت سازی در این منطقه بر جای گذارد. نکته حایز اهمیت آنکه، برخلاف جوامع غربی که ایدئولوژی ملی گرایی در پویش درونی و در فرآیند تکامل این جوامع شکل گرفت، ملی گرایی در جوامع خاورمیانه همانند پدیده دولت - ملت، یک مفهوم وارداتی بود. براین اساس، در این مقاله تلاش می شود با بررسی دو جریان بزرگ ملی گرایانه در خاورمیانه؛ یعنی ملی گرایی لیبرال و پان اسلامیسم، تاثیر و پیامد آنها بر عرصه دولت - ملت سازی در خاورمیانه مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا ابتدا مفهوم ملی گرایی بررسی می شود و سپس در دو مبحث جداگانه ایدئولوژی های ملی گرایانه لیبرال و پان اسلامیسم، معرفی و به پیامدهای آنها بر عرصه دولت - ملت سازی در جوامع خاورمیانه پرداخته می شود.