کاربرد فرآیند تحلیل شبکه ای در ارزیابی توان اکولوژیکی مدیریت مراتع (مطالعه موردی، منطقه بدره، استان ایلام)

مراتع برای تولید گیاهان، تولید حیوانات اهلی، حیات وحش، حفاظت از منابع آب و خاک و غیره مهم هستند. یکی از مشکلات اساسی اراضی مرتعی در ایران این است که از مراتع براساس پتانسیل و شایستگی آنها استفاده نمی شود و این استفاده نادرست سبب تخریب بیشتر آنها شده است. هدف از این مطالعه ارزیابی توان مرتعداری منطقه بدره در استان ایلام با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) بود. برای این منظور ابتدا شبکه عوامل موثر در ارزیابی طراحی شد. چهار خوشه از معیارهای اصلی شامل پوشش گیاهی، توپوگرافی، خاکشناسی و زمین شناسی به تعدادی زیرمعیار تقسیم شدند. برای تعیین روابط بین این معیارها و زیرمعیارها، پرسشنامه هایی بین کارشناسان توزیع گردید و از قضاوت های آنها برای مشخص کردن اهمیت نسبی هر معیار در توان اکولوژیکی مرتع استفاده شد. در مرحله بعد با محاسبه سوپرماتریس حدی در هر پرسشنامه وزن نهایی گزینه ها در آن پرسشنامه تعیین شد و با میانگین هندسی گرفتن از وزن های حاصل از هر پرسشنامه وزن نهایی گزینه های موثر در فرآیند ارزیابی محاسبه شد. پس از تعیین وزن گزینه ها، گزینه ها به لایه های اطلاعاتی تبدیل شدند. در نهایت با استفاده از تکنیک ترکیب وزنی خطی (WLC) در محیط GIS نقشه توان اکولوژیکی برای مرتع داری تهیه شد. نتایج نشان داد که به ترتیب 3، 76/21، 46/58 و 79/16 درصد از سطح منطقه دارای توان اکولوژیکی خیلی خوب، خوب، مناسب و ضعیف (به ترتیب طبقه های 1، 2، 3 و 4) برای مرتع داری است.