نقش ظرفیت چرایی و وضعیت مرتع در ایجاد پدیده زمین لغزش در مراتع شبه آلپی (مطالعه موردی: مراتع حوزه آبخیز ماسوله)

مراتع شبه آلپی به عنوان یک اکوسیستم نادر، به لحاظ اکولوژیک و بوم شناختی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ثبات و پایداری این اکوسیستم ضمن پیچیدگی، بسیار شکننده بوده و تعادل طبیعی که تضمین کننده بقای آن است، تحت تاثیر عوامل زنده و غیرزنده به شدت متزلزل و ناپایدار است. زمین لغزش یکی از تبعات منفی در این اکوسیستم به شمار می آید. از مناطق مستعد در بروز این عامل طبیعی، مراتع شبه آلپی حوزه آبخیز ماسوله در شمال کشور است. هدف این تحقیق بررسی نقش عوامل زنده در ایجاد و تشدید پدیده زمین لغزش در این مراتع است. بدین منظور دو سایت مطالعاتی قرق (شاهد) و منطقه چرایی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. با استفاده از روش حداقل سطح و فرمول آماری، اندازه سطح پلات یک مترمربع و تعداد آن 128، بدست آمد. وضعیت مرتع با روش شش فاکتوره تعیین شد. برای تعیین ظرفیت چرایی مرتع از روش قطع و توزین علوفه استفاده شد. به منظور پهنه بندی خطر زمین لغزش از روش شاخص لغزش استفاده شد. نتایج نشان داد که در دو سایت قرق و چرایی بین تراکم و فاکتورهای حفاظت خاک با وضعیت مرتع تفاوت معنی دار بالایی وجود دارد. نتایج ظرفیت چرایی حضور 2/1 دام مازاد بر ظرفیت را در مراتع این حوزه نشان داد. از بین فاکتورهای زنده تاثیرگذار در بروز زمین لغزش، طبقات وضعیت مرتع و نیز فاصله از آغل و از میان عوامل فیزیکی نقش زمین ساخت و بافت خاک، بیشتر از دیگر عوامل در اکوسیستم شبه آلپی ماسوله موثر بوده است. با توجه به نتایج تحقیق حاضر نقش قرق به عنوان یک عامل بازدارنده از طریق افزایش گونه های چند ساله و بومی در بروز زمین لغزش نمایان شده است. برنامه کاهش دام و نیز تنظیم زمان ورود و خروج دام تا رسیدن به شرایط مناسب پوشش گیاهی در جلوگیری از بروز و تشدید لغزش های کوتاه در این مراتع توصیه می شود.