تاثیر تاج پوشش بوته ها بر شرایط میکروکلیمایی و خصوصیات خاک در مرتع استپی

در اکوسیستم های مناطق خشک و نیمه خشک، گیاهان بوته ای ممکن است به عنوان جزایر حاصلخیزی در نظر گرفته شوند، اما اثرات آنها با توجه به خصوصیات مرفولوژیکی و اکولوژیکی متفاوت است. این تحقیق با هدف بررسی تاثیر سه بوته مرتعی کاهوی بیابانی، گون و ورک بر خصوصیات خاک و شرایط میکروکلیمایی (دما، درجه روشنایی و درصد رطوبت نسبی) محیط در مراتع استپی کاخک گناباد صورت گرفت. در طول ترانسکت های 50 متری از پلات های انعطاف پذیربرای اندازه گیری خصوصیات میکروکلیمایی از زیر اشکوب بوته ها و فضای هر بوته استفاده شد. اندازه پلات ها متناسب با تاج هر یک از بوته های برخوردی به ترانسکت بود. نمونه های خاک نیز از زیر اشکوب هر یک از بوته ها و فضای باز مجاور آنها گرفته شد. برای مقایسه فاکتورهای میکروکلیمایی در زیر اشکوب بوته ها با فضای باز مجاور آنها از آزمون t جفتی استفاده شد. خصوصیات خاک در زیراشکوب سه بوته و فضای باز مجاور با کمک آزمون دانکن مقایسه شدند. بر اساس نتایج، دما و نور زیراشکوب بوته های مرتعی به طور معنی داری کمتر از فضای بیرون بود (p<0/05). درصد رطوبت نسبی عمقی خاک (cm 15- 55) در زیراشکوب بوته ها بیشتر از فضای مجاور بود اما مقدار رطوبت نسبی خاک در لایه های سطحی (0 - 10cm) با هم اختلافی نداشتند. در بین سه بوته مرتعی مورد مطالعه، بوته های گون تاثیر بیشتری بر شرایط میکروکلیما داشت. میزان هدایت الکتریکی (mS/cm 32/0)، ماده آلی (6/1%) و نیتروژن خاک (08/0%) در زیراشکوب بوته گون به طور معنی داری بیشتر از فضای بدون پوشش بود (به ترتیب، mS/cm 15/0، 39/0 % و 028/0%). تاثیر بیشتر گون به عواملی از قبیل پوشش تاجی گسترده تر، بیومس بیشتر و احتمالا توانایی آن در تثبیت نیتروژن نسبت داده شد.