رابطه شاخص توده بدنی با قدرت عضلانی در سالمندان ساکن تهران

جمعیت سالمندان در ایران و همه کشور های جهان در حال افزایش است. نامطلوب بودن وضعیت تغذیه ای سالمندان را مستعد بروز بسیاری از ناتوانایی ها و بیماری ها می کند. شاخص توده بدنی)وزن تقسیم بر توان دوم قد)(BMI) روش سریعی برای تخمین تناسب وزن با قد می باشد وبا توجه به اینکه سارکوپنی می تواند با کاهش حجم عضلات منجر به کاهش وزن و در نتیجه کاهش شاخص توده بدنی شود واز طرفی، از آنجایی که سارکوپنی مسئول بخشی از کاهش قدرت دوران سالمندی است بر آن شدیم که به بررسی رابطه شاخص توده بدنی با قدرت عضلانی در سالمندان بپردازیم.
در ابتدا مطالعه پایلوت وسنجش تکرار پذیری ابزارها انجام گرفت. سپس تعداد30 نفر از سالمندان داوطلب بالای 65 سال شهر تهران شامل 13 زن و 17 مرد انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز از هر سالمند شامل قد و وزن اندازه گیری شد. قدرت دست ها توسط داینامومتر و قدرت پاها به روش ارزشیابی دستی اندازه گیری وثبت شدند. در مرحله بعد محاسبه BMI هر فرد و آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار19SPSS انجام گرفت. با استفاده از آمار پارامتریک و غیر پارامتریک نتایج توصیفی، تفاوتهای وابسته به جنس و ارتباط عوامل، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت.
از تعداد 30 سالمند شرکت کننده در مطالعه، 17نفر (67/56٪) مرد و 13 نفر زن(33/43٪) بودند. میانگین نمایه توده بدنی در زنانkg/m2 11/23 و در مردانkg/m2 04/26 به دست آمد. درصد بیشتری از زنان دچار کمبود وزن بودند در حالیکه شیوع چاقی در مردان بیشتر بود. میانگین قدرت 97/51 پوند برای دست راست و98/49 پوند برای دست چپ در مجموع شرکت کنندگان به ثبت رسیدکه به تفکیک جنسیت این عدد برای دست راست در زنان 08/32 پوند و در مردان 18/67 پوند و برای دست چپ 38/29پوند در زنان و74/65پوند در مردان به دست آمد. نتایج قدرت اندام تحتانی که با روش ارزیابی دستی قدرت عضلانی (MMT) ارزشیابی شد نشان داد 7/7% زنان و 8/11% مردان شرکت کننده حائز نمره 3 برای پای راست، 2/69% زنان و 5/23% مردان نمره 4 و1/23% زنان و7/64% مردان نمره 5 ارزیابی شدند. نتایج قدرت ثبت شده برای پای چپ نشان داد که هیچ یک از زنان نمره 3 را کسب نکرده اند در حالیکه 6/17% مردان این نمره را گرفته اند. به علاوه همین درصد از مردان نمره 4 را دریافت کردند در حالیکه زنان به شکل چشمگیری در صد بالاتری در کسب نمره 4 یعنی 9/76% را نشان دادند. در نهایت درصد بالایی از مردان (8/76%) و درصد کمتری از زنان(1/23%) حائز نمره 5 شدند.
یافته های مطالعه حاضر در خصوص ارتباط جنس و BMI نشانه بالاتر بودن میانگین توده بدنی در مردان نسبت به زنان بود. درخصوص قدرت عضلانی دست ها، میانگین قدرت هر دو دست راست وچپ در مردان بیشتر از زنان به دست آمد و در هر دو جنس میانگین قدرت دست راست بیشتر از چپ بود. عدم رابطه معنی دارآماری میان قدرت دست ها وBMI نتیجه گیری شد. در خصوص قدرت عضلانی پاها کسب حداکثر نمره ارزیابی قدرت (5) در هر دو پا در مردان بیشتر از زنان بود در حالیکه بیشتر زنان نمره (4) را کسب کردند.وجود رابطه معنی دار آماری میان قدرت پاها وBMI به دست آمد.