ارزیابی تحمل به خشکی چند رقم کلزا بر اساس خصوصیات فیزیولوژی و زراعی در منطقه یزد

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات بیولوژیکی و زراعی سه رقم کلزای پاییزه، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی در منطقه یزد و در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. در این پژوهش، آبیاری به عنوان عامل اصلی شامل آبیاری براساس 80 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A (به عنوان تیمار شاهد) و تنش خشکی به صورت قطع آبیاری از مرحله گلدهی و ارقام کلزای Lilian، Cooper و Savannah به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش سبب کاهش معنی دار هدایت روزنه ای، رطوبت نسبی برگ (RWC)، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه شد و کلروفیل کل (SPAD) در شرایط تنش خشکی افزایش یافت. در بین ارقام مورد بررسی، در شرایط تنش خشکی، رقم Lilian به واسطه هدایت روزنه ای بالا (196 میلی مول بر متر مربع در ثانیه)، بیشترین تعداد خورجین در بوته (300)، وزن هزار دانه (06/4 گرم) و عملکرد دانه (1411 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. شاخص های میانگین هندسی قابلیت تولید (GMP) و تحمل به تنش (STI) به دلیل همبستگی بالا با عملکرد دانه در هر دو شرایط شاهد و تنش در گزینش رقم متحمل به خشکی و با پتانسیل تولید بالا انتخاب شدند. براساس ترسیم بای پلات حاصل از دو مولفه اصلی اول، رقم Lilian در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های GMP و STI قرار گرفت و علاوه بر دارا بودن شاخص های GMP و STI بالا، در هر دو محیط تنش و بدون تنش، عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با دو رقم دیگر داشت.