مقایسه و تحلیل کارایی زعفران کاران شهرستان های منتخب در استان خراسان رضوی

زعفران یکی از محصولات مهم و راهبردی کشاورزی استان خراسان رضوی است، از این رو، هدف کلی مطالعه حاضر محاسبه و مقایسه کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی زعفران-کاران در شهرستان های تربت حیدریه، گناباد و قائنات در استان خراسان رضوی با استفاده از اطلاعات 248 پرسش نامه در سال 1389 است. به این منظور ابتدا تابع تولید مرزی تصادفی براورد و سپس میزان کارایی فنی زعفران کاران محاسبه شد. در ادامه، مقادیر کارایی تخصیصی و اقتصادی کشاورزان محاسبه گردید. برآورد تابع تولید مرزی تصادفی زعفران نشان داد که متغیرهای سطح زیرکشت، نیروی کار، میزان مصرف کود شیمیایی و تعداد دور آبیاری تاثیر مثبت و معنیدار بر تولید زعفران در هر سه شهرستان دارند. علاوه بر متغیرهای مذکور، تولید زعفران در شهرستان تربت حیدریه تحت تاثیر میزان مصرف پیاز زعفران و میزان مصرف کود حیوانی نیز هست. برآورد تابع عدم کارایی زعفران کاران شهرستان تربت حیدریه نیز نشان داد که متغیرهای سن و تحصیلات تاثیر معنیدار و منفی بر ناکارایی فنی دارند. در تابع ناکارایی فنی در شهرستان گناباد متغیرهای سن و تعداد قطعات زمین اثر معنیدار بر ناکارایی نشان دادند، اما در تابع ناکارایی فنی در شهرستان قائن، متغیرهای اقتصادی اجتماعی سن، تحصیلات، تعداد قطعات زمین و شغل جانبی دارای تاثیر معنیدارند. متوسط کارایی فنی کشاورزان در شهرستان های تربت حیدریه، گناباد و قائن به ترتیب برابر با 86، 83 و 84 درصد به دست آمد. متوسط کارایی تخصیصی زعفران کاران در شهرستان های تربت حیدریه، گناباد و قائن نیز به ترتیب برابر با 78، 75 و 75 درصد براورد گردید. متوسط کارایی اقتصادی زعفران کاران شهرستان های تربت حیدریه، گناباد و قائن به ترتیب برابر با 67، 62 و 63 درصد محاسبه شد. بر اساس نتایج، به نظر می رسد که بتوان با مدیریت صحیح مصرف نهاده های تولید، انواع کارایی زعفران کاران را در هر سه شهرستان به میزان درخور توجهی افزایش داد.