ارزیابی اثر توالی زمانی کشت گیاه تاغ بر برخی از شاخص های کیفیت خاک سطحی در ماسه زار های منطقه تایباد، استان خراسان رضوی

ما سه های روان، بزرگ ترین مانع توسعه پایدار در نواحی خشک و نیمه خشک ایران است و موثرترین راه حفظ و بهبود توسعه پایدار، اصلاح و بازیابی پوشش گیاهی در این نواحی است. با توجه به وجود ماسه زارهای احیا شده در منطقه بیابانی تایباد در طی توالی زمانی، میزان تغییرات برخی از ویژگی های فیزیکی (بافت، جرم مخصوص ظاهری) و شیمیایی (3CaCO، EC و pH) و شاخص های فرسایش پذیری (MWD، CR و MCR) خاک در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور 5 سایت متفاوت براساس سن کشت تاغ (ساله 41، 28، 19 و 11 و یک سایت شاهد (بدون کشت تاغ)) انتخاب شدند. با توجه به افزایش سن کشت تاغ، نتایج نشان دهنده 24 درصد کاهش در مقدار شن، 14 و 8 درصد افزایش به ترتیب در مقدار سیلت و رس است. جرم مخصوص ظاهری نیز از 1/57 به 1/37 گرم بر سانتی مترمکعب کاهش یافت. حداکثر میانگین وزنی قطر خاک دانه ها مربوط به سایت 41 ساله و برابر با 2/48 میلی متر و حداقل آن مربوط به سایت شاهد و برابر با 0/85 میلی متر است. بیش ترین مقدار اسیدیته در سایت 41 ساله (8/4، قدیمی ترین سایت از نظر کشت) و کم ترین مقدار آن در سایت شاهد (7/39، بدون احیای پوشش) است. بیش ترین مقدار شوری نیز در سایت 41 ساله (0/694 دسی زیمنس بر متر) و کم ترین مقدار آن در سایت شاهد (0/3340 دسی زیمنس بر متر) است. مقدار کلسیم کربنات از 0/33 درصد در سایت شاهد به 6/0 درصد در سایت 41 ساله رسید. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که بسیاری از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با افزایش سن درختان تاغ بهبود یافت.