فصل مشترک نظریه های علم ارتباطات با مسائل علوم کتابداری و اطلاع رسانی چیست؟

هدف نوشته حاضر، بررسی زمینه هایی در دانش کتابداری و اطلاعرسانی است که طی آن، نظریه های علم ارتباطات میتواند سرنخهای مناسبی برای تحلیل و تحقیق ارائه کند. برای وصول به این هدف، سعی شده تا زمینه هایی از دانش کتابداری و اطلاعرسانی که علم ارتباطات میتواند دستمایه خوبی برای عمقیابی و واکاوی ارائه نماید، معرفی و کاربست آن نظریه ها بررسی شود.
روش/رویکرد: در تحلیل حاضر از رویکرد تحلیل مفهومی (Conceptual Analysis) استفاده شده است. این رویکرد که در بررسی های نظری کاربرد دارد، برای بسط یک یا گروهی از نظریات خاص یک فرد یا یک حوزه جهت وسعتبخشی، عمقبخشی، یا تحلیل مسائل حوزهای دیگر بهکار میرود. در اینجا سعی شده از منظر نظریه های علم ارتباطات به مسائل علوم کتابداری و اطلاعرسانی نگریسته شود.
یافته ها: از آنجا که علوم کتابداری و اطلاعرسانی از نظر بسیاری از نظریهپردازان این حوزه از علم ارتباطات جداییناپذیر دانسته شده و شان ارتباطی برای این دانش قائل شدهاند، لذا علم ارتباطات یکی از حوزه هایی است که در این رشته ظهور و بروز داشته و حایز اهمیت دانسته شده است. با وجود این، حضور علم ارتباطات در علوم کتابداری و اطلاعرسانی عموما در سطح ارتباط کتابدار- مراجعهکننده در فرایند مرجع باقی مانده و کمتر فراتر از آن رفته است. در نوشته حاضر سعی خواهد شد تا مسائلی از حوزه کتابداری و اطلاعرسانی که از طریق نظریه های علم ارتباطات قابلیت طرح، تحلیل و تعمیق دارند، طرح شوند. برای این کار، این مسائل در سه سطح کلی کتاب، کتابخانه، و کتابدار طرح میشوند.
اصالت/ارزش: کتابداری و اطلاعرسانی و علم ارتباطات دارای موضوع مورد بررسی مشترکی به نام پیام (اطلاع) هستند. هر چند بیشتر، اطلاع بهعنوان شیء در کتابداری و اطلاعرسانی موضوع تحقیق و کاربرد است، اما این شیء که هم محتوا، هم قالب و هم کلیت آن میتواند به مثابه پیام باشد، نمیتواند دور از نقش ارتباطی، اقناعی، مخاطبشناسانه، و فارغ از زمینه اجتماعی پیام نگریسته شود. مطالعه حاضر قصد در چنین زمینه هایی را پر رنگ کند.