بررسی ارتباط میان ویژگی های قومی- فرهنگی و شاخص های ذهنی کیفیت زندگی در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن

در دهه های اخیر، کیفیت زندگی یکی از موضوعات مورد علاقه ی پژوهشگران، برنامه ریزان و دولت ها بوده است. با توجه به اینکه عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی در کیفیت زندگی اثرگذارند، در جوامع مختلف سطوح متفاوتی از شاخص های ذهنی کیفیت زندگی وجود دارد. همچنین، عدم وجود مطالعات علمی در منطقه ی مورد مطالعه و ویژگی های خاص قومیت ساکن در آن، با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و با تکیه بر مطالعات اسنادی، به مطالعه شاخص های ذهنی کیفیت زندگی در دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن پرداخته ایم. وجود فرهنگ سنتی قوم ترکمن در ناحیه ی مورد مطالعه با ویژگی های خاص اجتماعی، مذهبی و معیشتی خود یکی از علل بررسی این موضوع است. بر خلاف نتایج محققین دیگر در مناطق مختلف کشور، این مردم در باور خود زندگی نسبتا مطلوبی دارند و رسیدن به سطوح بالاتر رفاه را عموما مستلزم دور شدن از باورها و ویژگی های قومی- فرهنگی خود می دانند. در این راستا تعداد 8 بعد شامل کیفیت آموزش، کیفیت سلامت و بهداشت، کیفیت امنیت، کیفیت محیط سکونتی، کیفیت زیرساخت ها، کیفیت اشتغال و درآمد، کیفیت اوقات فراغت و کیفیت تعامل و همبستگی اجتماعی اتخاذ و پرسشنامه مربوط برای جمع آوری داده های میدانی تدوین شد. همچنین برای درک عوامل موثر در کیفیت زندگی منطقه ی مورد مطالعه از 11 متغیر مستقل شامل سن، تحصیلات، تعداد افراد شاغل در خانوار، سطح برخورداری روستا، درآمد خانوار، دارایی ها، مساحت مسکن، تعلق به محیط روستا، تعلق به محیط منطقه و ویژگی های خاص قومی- فرهنگی استفاده شد. در این تحقیق از پرسشنامه ی محقق ساخته با پایایی 9/0 (از طریق آلفای کرونباخ) استفاده شد. نمونه ها نیز در سطح 8 روستا از 17 روستای دهستان انتخاب شدند. این روستاها براساس مدل پتانسیلی (برای سطح بندی توسعه یافتگی) انتخاب شدند که به طور کلی تعداد 228 پرسشنامه در آنها توزیع گردید. تجزیه و تحلیل یافته های حاصل از مطالعه ی میدانی و تکمیل پرسشنامه که با استفاده از آزمون های آماری شامل آزمون T تک نمونه ای، میانگین و همبستگی پیرسون به کمک نرم افزار SPSS نشان می دهد که به رغم پایین بودن نسبی وضعیت معیشت و برخورداری از امکانات، وجود فرهنگ سنتی قوم ترکمن با ویژگی های خاص اجتماعی، مذهبی و معیشتی و علقه و وابستگی به مکان آباء و اجدادی و نیز ویژگی های درون گرایی و انزواطلبی، این کمبودها را کمرنگ تر می کند. بنابراین می توان چنین گفت که هر چه میزان نفوذ ویژگی های قومی- فرهنگی در بین ترکمن های ناحیه مورد مطالعه و پایبندی به آنها بیشتر باشد، میزان رضایت آنها از سطح کیفیت زندگی شان در شاخص های ذهنی بالاتر است.