بررسی میزان مشارکت روستائیان در جابه جایی سکونتگاه های روستایی؛ نمونه مورد مطالعه: روستاهای جابه جا شده جنوب استان کرمان

در اغلب برنامه های بازسازی پس از سانحه، سیاست جابه جایی کل یا بخشی از سکونتگاه، به عنوان راه حلی مناسب از لحاظ فنی، جهت کاهش خطر و ایمنی از پدیده هایی چون زلزله، سیل، رانش زمین و غیره مورد ملاحظه قرار می گیرد. بررسی تجارب مختلف حاکی از آن است به علت فقدان قوانین و دستورالعمل های مربوط به چگونگی مداخله در سکونتگاه های روستایی و از سویی نبود تعریفی فراگیر از مفاهیم درجاسازی و جابه جایی در سیاست های مداخله ای، ابهام در کاربرد این رویکردها و عدم مشارکت روستاییان در فرآیند بازسازی روستای جدید، پیامدهای جابه جایی به گونه ای بوده که عموما بازماندگانی که جابه جا شده اند از جابه جایی رضایت نداشته و جابه جایی اغلب به از دست دادن خوداتکایی روستاییان، حس تعلق به مکان و در مواردی خالی از سکنه ماندن واحد های احداثی در روستای جدید، منجر شده است. در بررسی ادبیات نظری مفهوم مشارکت تکیه گاه مفهومی هر یک از صاحب نظران از این مفهوم تا حدی متفاوت است به گونه ای که در یک جمع بندی کلی این مقاله مشارکت را فرآیندی تعریف می نماید مبتنی بر خرد جمعی و دانش بومی و فعالیتی است آگاهانه و داوطلبانه که با شرکت افراد ذینفع در همه ابعاد تصمیم گیری، برنامه ریزی، اجرا، نظارت و ارزیابی، با هدف توانمندسازی آنها همراه با کارایی بالاتر انجام می گیرد. این پژوهش به منظور تبیین مفهوم ارائه شده از مشارکت روستاییان در فرآیند جابه جایی و بازسازی سکونتگاه های روستایی انجام شده است. از آنجایی که حجم جامعه آماری مورد مطالعه روستاهای جابه جا شده جنوب استان کرمان 16روستا با 538 واحد احداثی می باشد، و امکان مطالعه همه آنها به دلیل محدودیت پژوهش ممکن نبود، سعی گردید با استفاده از فن آوری دقیق آماری، نمونه ای از این حجم انتخاب گردد تا بتوان نتایج بدست آمده از آن را با ضریب اطمینان قابل قبولی به کل جامعه آماری تعمیم داد. برای رسیدن به این منظور از روش نمونه گیری تصادفی 4 روستا از 16 روستای جابه جا شده در استان کرمان انتخاب شدند و با استفاده از رابطه کوکران تعداد 150 واحد احداثی به روش نمونه گیری تصادفی ساده مورد پیمایش قرار گرفته اند. یافته ها، حاکی از وجود رابطه ای مستقیم بین مشارکت روستاییان و اسکان ایشان در روستای جدید در سطوح تصمیم گیری برای جابه جایی، مکان یابی، طراحی، ساخت و نظارت بر اجرای روستای جدید است. از طرفی میزان فاصله روستای جدید از روستای قدیم با تعداد واحدهای خالی از سکنه، ارتباطی مستقیم و میزان خدمات ارائه شده در روستای جدید با تعداد واحدهای خالی از سکنه در روستای جدید، ارتباطی معکوس دارند.