علل گرایش به مصرف قلیان در نوجوانان و جوانان: یک مطالعه کیفی

با توجه به افزایش گرایش به سمت قلیان و در صورتی که این روند ادامه یابد، عوارض و مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی علل گرایش به مصرف قلیان در نوجوانان و جوانان ساکن شهر بوشهر بود.
این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا بود. محیط پژوهش را کلیه مکان های عمومی و جامعه پژوهش را همه نوجوانان و جوانان شهر بوشهر تشکیل می دادند. 12 شرکت کننده با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که با موافقت مشارکت کنندگان ضبط و به سرعت بازنویسی و تحلیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد.
تجزیه و تحلیل داده ها منجر به تولید پنج درون مایه اصلی گردید که شامل «نفوذ فرهنگ، بستر مهیا، جذابیت های حسی، باور غلط و سختی در ترک» بود. فرهنگ رایج استفاده از قلیان در بین خانواده ها و دوستان، عدم اجرای قوانین منع مصرف در مجامع عمومی، عدم آگاهی و باور غلط مردم در ارتباط با کم ضررتر بودن قلیان نسبت به سیگار، مطلوب بودن طعم و بوی قلیان های میوه ای، نداشتن سرگرمی های سالم جایگزین و احساس فشارهای اجتماعی در بین جوانان بیشترین دلایل اشاعه روزافزون قلیان به شمار می رود.
بر اساس نتایج به دست آمده، توصیه می گردد که مسوولین کشوری به این مشکل به صورت یک فوریت و اولویت توجه نمایند و ضمن استفاده از روش های موثر جهت فرهنگ سازی، اقدام به آموزش و آگاه نمودن مردم و برنامه ریزی جهت کاهش مصرف نمایند.