بررسی ساختار فعل های جعلی در فارسی میانه و فارسی دری

ساختار فعل در زبان فارسی میانه (پهلوی) به دو شیوه قابل بررسی و مطالعه است و دسته بندی و سامان مندی آن در دو دستگاه فعلی زیر امکان پذیر است:1-فعل های اصلی 2. فعل های موسوم به جعلی1-فعل های اصلی سیر تحول زبانی و تاریخی این گونه فعل ها نشان می دهد که آنها بازمانده دستگاه فعلی زبان های ایرانی باستان (فارسی باستان - اوستائی) اند که تحت قواعد و نظام خاصی به فارسی میانه، سپس، از آن زبان به فارسی دری رسیده اند.
این ساختار در دو دستگاه فعلی ماضی و مضارع نمودار گشته است.
ماده ماضی: این ماده در فارسی میانه و سپس در فارسی دری بازمانده صفت های فاعلی یا مفعولی ایرانی باستان است. مثال:فارسی دری آورد؛ فارسی میانه? wurd؛ مشتق از ایرانی باستان? -br-ta- از ریشه bar- به معنی «بردن، حمل کردن»فارسی دری کند؛ فارسی میانه kand-؛ مشتق از ایرانی باستان kan-ta- از ریشه kan- به معنی «کندن، حفر کردن»فارسی دری آمد؛ فارسی میانه? mad؛ مشتق از ایرانی باستان? -gma-ta- از ریشه gam- به معنی «حرکت کردن».
ماده مضارع: این ماده در فارسی میانه و، به تبع آن، در فارسی دری نیز، تحت نظام آوایی و تحول ساختاری، از ماده های گوناگون ایرانی باستان (ماده مضارع، ماده مجهولی، ماده سببی، ماده آینده و...) مشتق شده است:فارسی دری بر-؛ فارسی میانه bar-؛ مشتق از ایرانی باستان bar-a- از ریشه bar- به معنی «بردن، حمل کردن»فارسی دری سرای-؛ فارسی میانه sr?y؛ مشتق از ایرانی باستان sr?w-aya- از sr?w-، صورت بالانده ریشه sraw- به معنی «سرودن، شنیدن».
فعل های اصلی در فارسی میانه و آنگاه در فارسی دری، به همین شیوه، سامان مند و قانون مندند و زبان، در این مورد، سیر تاریخی و دگرگونی درونی خود را به گونه طبیعی پیموده است. اما موضوع اصلی این گفتار دستگاه فعلی دوم (افعال موسوم به جعلی) است...