اثرات تغییر کاربری اراضی بر شاخص های کیفیت خاک در شرق استان اردبیل

اثرات تغییر کاربری اراضی بر کیفیت خاک در منطقه فندقلوی استان اردبیل در سه کاربری مجاور هم جنگل، مرتع و زراعی بررسی گردید. سی نمونه خاک از هر کاربری برداشته و برخی شاخص های کیفی در آنها اندازه گیری شد. در اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی به مرتعی و زراعی به ترتیب میانگین کربن آلی از 8 /5 به 08 /3 و 24 /2 درصد، نیتروژن از 46 /0 به 22 /0 و 11 /0 درصد، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها از 28 /1 به 97 /0 و 35 /0 میلی متر، هدایت هیدرولیکی از 49 /0 به 35 /0 و 20 /0 سانتی متر بر دقیقه، تنفس از 90 /0 به 36 /0 و 30 /0 میلی گرم دی اکسید کربن بر گرم خاک در روز، پتاسیم از 07 /545 به 07 /289 و 14 /105 میلی گرم در کیلوگرم، فسفر از 18 /55 به 67 /27 و 98 /51 میلی گرم در کیلوگرم، تخلخل از 11 /54 به 67 /46 و 3 /37 درصد کاهش و در مقابل میانگین کربنات کلسیم از 57 /5 به 93 /9 و 98 /11 درصد، شن از 82 /54 به 83 /57 و 76 /60 درصد و اسیدیته از 66 /5 به 73/6 و 82/6 افزایش یافت. بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار بین کربن آلی با نیتروژن کل (**897 /0r=) یافت شد. نتایج تجزیه عامل ها نیز نشان داد سه عامل بیش از 95 درصد واریانس را در شن، 83 درصد واریانس را در کربن آلی، نیتروژن کل، پتاسیم، رس و سیلت، 73 درصد واریانس را در اسیدیته، تنفس و تخلخل و 60 درصد واریانس را در فسفر توجیه کرد. بنابراین تغییر کاربری اراضی جنگلی به مرتعی و زراعی باعث افت کیفیت خاک در منطقه مورد مطالعه گردید.
کلیدواژگان