واکاوی فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در میان دانش آموزان: مورد رایانه خانگی

مقاله حاضر با هدف واکاوی فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات با تمرکز بر رایانه خانگی از سوی دانش آموزان انجام گرفته است. با این هدف به دنبال کشف و هویدا نمودن الگوها، شیوه ها، کنشها و تعاملاتی هستیم که در حول رایانه خانگی در یک خانواده ایرانی نمونه رخ می دهد. در این میان چرایی و خاستگاه ورود رایانه به خانه، چگونگی استفاده توسط اعضای خانواده و ادراک دانش آموزان از بهره مندی ها و آورده های رایانه برای آنان مورد نظر ویژه بود. روش پژوهش از نوع مطالعه پدیدارشناسی که در آن شناخت پدیده مدنظر و شفاف سازی ابعاد آن پدیده بطور مستقل و در ارتباط با پدیده های مربوط، هدف است. روش نمونه گیری، هدفمند از نوع «حداکثر تنوع» است که به مطالعه یازده دانش آموز از هشت خانواده می پردازد و رویکرد حداکثر تنوع به پژوهشگران کمک کرد تا احتمال تعمیم پذیری نظری را افزایش دهند. گردآوری اطلاعات با بهره گیری از ابزارهایی همچون پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته و باز انجام گرفته و یافته ها نیز با روش های تحلیل داده های کیفی - از جمله سیر مراحل کدگذاری تا رسیدن به مضمونها، تحلیل شده اند. مهم ترین یافته های پژوهش عبارت اند از: 1. خاستگاه ورود رایانه به خانه، یادگیری های درسی نیست گرچه وجود دانش آموزان عامل خریداری رایانه بوده و پیش از آن احتمال و گرایش به داشتن رایانه پایین تر بوده است.2. فعالیتهای عمده رایانه ای دانش آموزان در خانه جنبه بازی و سرگرمی و ارتباطی دارد تا بهره مندی های مستقیم درسی 3. همین فعالیتهای «غیر درسی» از منظر و ادراک دانش آموزان – و برخی خانواده ها- دلالتهای درسی و آموزشی برای دانش آموزان داشته است گرچه نمی توان بر اساس داده های این پژوهش ارتباطی از نوع همبستگی یا سببیت را مدعی شد.