بررسی کیفیت مدیریت و سطح خطرزایی پسماندهای روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان زابل)

یکی از معضلاتی که همراه با رشد سریع جمعیت و توسعه روستاها در کشورهای جهان سوم و بخصوص ایران شکل گرفته است، گسترش پسماندهای تولیدی در بخش های خانگی، کشاورزی، دامداری و مراکز آموزشی، بهداشتی و درمانی است. واگذاری مدیریت روستاها به دهیاران و به نوعی خود مردم، چالش ها و فرصت هایی را ایجاد کرده است. محققان با روش توصیفی – تحلیلی و با بررسی کتابخانه ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه با اعضای شوراهای اسلامی، خبرگان محلی و دهیاران، به بررسی وضعیت مدیریت پسماندهای روستایی شهرستان زابل پرداخته اند. داده ها با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط نرم افزار ArcGIS تجزیه و تحلیل شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که مدیریت پسماند در روستاهای اله آباد و کیخا متوسط و در سایر روستاهای مورد مطالعه ضعیف یا بسیار ضعیف می باشد. بنابراین با وضعیت کنونی مدیریت پسماندها، انتظار می رود که پسماندهای روستایی بر-اساس نوع و مقدارشان در روستاهای مورد مطالعه دارای سطوح مختلفی از مخاطرات زیست محیطی باشند. یافته های پژوهش نیز موید آن است که سطح مخاطرات زیست محیطی در 9/15 درصد از روستاهای مورد مطالعه، زیاد، در 25 درصد آن ها متوسط و در سایر روستاها، کم یا خیلی کم می باشد. لذا پیشنهاد می گردد که الگوی فعلی دفع پسماند، اصلاح شده، مخاطرات دفع غیر بهداشتی آن ها به روستائیان آموزش داده شود و توجه به حفظ سلامت و زیبایی های محیط روستا فرهنگ سازی شود.