اثر سطوح مختلف آبیاری و هیدروژل سوپرجاذب بر خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اسانس گیاه انیسون (anisum.L Pimpinella)

آنیسون با نام علمی (anisum.L Pimpinella) گیاه دارویی یک ساله متعلق به خانواده چتریان است (23). دانه مهمترین اندام تولید کننده اسانس این گیاه می باشد. به منظور تولید بهتر و بیشتر آن، لازم است فاکتورهای محیطی موثر بر کمیت و کیفیت محصول شناسایی شود. در گیاهان دارویی، استفاده از کودهای شیمیایی و زیستی اثر زیادی بر عملکرد و ترکیبات شیمیایی گیاهی دارد. اعمال مدیریت صحیح و به کارگیری تکنیک های پیشرفته به منظور حفظ ذخیره رطوبتی خاک و افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک یکی از این عوامل می باشد. لذا در این راستا آزمایشی با هدف بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری و هیدروژل سوپرجاذب بر خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اسانس گیاه دارویی آنیسون انجام شد.
آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به صورت گلدانی در منطقه رامیان استان گلستان در سال 1392 انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح آبیاری (FC، 80 درصد FC، 60 درصد FC و40 درصد FC) و فاکتور دوم شامل سه سطح هیدروژل سوپرجاذب (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بود. بافت خاک مورد مطالعه لوم رسی سیلتی و برخی خصوصیات شیمیایی آن شامل EC=0.91 ، pH=8.1، O.M=1.04 ، %TNV=17.7 ، B.D=1.5، %F.C=27.3 ، =0.073 %N ، P2O5=4.2 و برخی کاتیون های محلول شامل K+ ، Fe2+، Mn2+، Zn2+ و Cu2+ به ترتیب 200،1 ، 0.5، 0.6، 0.5 (meq L-1) می باشد. صفات مورد ارزیابی عبارت از ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، شاخص برداشت، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه، عملکرد دانه آنیسون بودند. پس از عملیات کاشت و برداشت و اندازه گیری عملکرد رشد، اسانس با استفاده از روش آب مقطر با استفاده از کلونجر و سولفات سدیم خشک شد.
نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها حاکی از معنی دار بودن اثرات متقابل تیمارهای سطوح آبیاری و هیدروژل سوپرجاذب بر کلیه صفات مورد بررسی در سطح 5 درصد به جز صفت عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد بیشترین میزان ارتفاع بوته، تعداد چتر، تعداد چترک، میزان شاخص برداشت، تعداد دانه، وزن هزار دانه و درصد اسانس در تیمار آبیاری Fc با 100 کیلوگرم در هکتار هیدروژل ابرجاذب بود که از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با سطح آبیاری 80 درصد FC و 100 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب نداشتند و نشان دهنده تاثیر بسیار مثبت هیدروژل ابرجاذب می باشد. اثر متقابل تیمارها روی عملکرد دانه معنی دار نشد ولی اثرات ساده سطوح آبیاری در سطح 1 درصد و سطوح پلیمر سوپرجاذب در سطح 5 درصد بر عملکرد دانه تاثیر معنی دار از خود نشان داد.
با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق و مدت ماندگاری هیدروژل در خاک می توان نتیجه گرفت که کاربرد مقدار کافی هیدروژل ابرجاذب نه تنها تحت شرایط آبیاری کافی بلکه تحت شرایط تنش خشکی نیز می تواند علاوه بر هزینه های خرید آن، مقدار سود و افزایش عملکرد را عاید سازد. نتایج بدست آمده از این آزمایش، تیمار 80 درصد ظرفیت مزرعه و 100 کیلوگرم هیدروژل سوپرجاذب را به عنوان بهترین تیمار از لحاظ صرفه اقتصادی معرفی می کند زیرا با مصرف کمتر آب و پلیمر می توان به همان عملکرد که سطوح بالاتر کاربرد این تیمارها دارند دست یافت. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق و مدت ماندگاری هیدروژل در خاک می توان نتیجه گرفت که کاربرد مقدار کافی هیدروژل ابرجاذب نه تنها تحت شرایط آبیاری کافی بلکه تحت شرایط تنش خشکی نیز می تواند علاوه بر هزینه های خرید آن، مقدار سود و افزایش عملکرد را عاید سازد.