ارزیابی روش های مختلف درون یابی به منظور تخمین و پهنه بندی متغیرهای بارش در اراضی کشاورزی شهرستان آق قلا جهت کشت دیم غلات پاییزه

شرایط اقل یمی یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در تولید محصولات کشاورزی است. در میان عوامل اقلیمی، متغیر بارش یکی از مهم ترین مولفه های اقلیمی است که در تولید محصولات کشاورزی به خاطر تاثیرگذاریش در تامین آب قابل دسترس برای گیاه نقش مهمی ایفا می کند. میزان آب قابل دسترس برای گیاهان قویا به فصل بارش، توزیع مکانی و زمانی آن وابسته است همچنین آن می تواند موفقیت یا شکست در تولید محصولات کشاورزی را در یک فصل زراعی تعیین کند . شهرستان آق قلا یکی از مراکز مهم تولید محصولات کشاورزی از جمله غلات دیم در استان گلستان می باشد. بیش تر اراضی این شهرستان زیر کشت دیم محصولاتی مانند گندم و جو قرار می گیرد . در مجموع کشاورزی در شهرستان آق قلا به میزان بارش وابسته است . تعیین تغییرات مکانی بارش در اراضی کشاورزی این شهرستان به طور ویژه ای دارای اهمیت است . بنابراین هدف از این پژوهش، ارزیابی روش های مختلف درون یابی به منظور تخمین و پهنه بندی متغیرهای بارش در اراضی کشاورزی شهرستان آق قلا بود . همچنین این پژوهش اطلاعاتی را در سطح محلی فراهم می کند که می تواند به وسیله کشاورزان منطقه برای افزایش عملکرد در شرایط دیم مورد استفاده قرار گیرد.
در این پژوهش توزیع مکانی بارش در اراضی کشاورزی شه رستان آق قلا به وسیله 18 روش- مدل درون یابی قطعی و زمین آماری مانند وزن دهی معکوس فاصله، تابع پایه شعاعی، چندجمله ای موضعی، کریجینگ معمولی و کریجینگ عام، مورد ارزیابی قرار گرفت . معیار ارزیابی در این پژوهش، ریشه دوم میانگین مربعات با استفاده از روش اعتبارسنجی متقابل بود. ،(GSD) و انحراف استاندارد عمومی (RMSE) باقی مانده
نتایج ارزیابی ها نشان داد که روش چند جمله ای موضعی (درجه 1 و 2) بهترین الگو برای تخمین همه متغیرهای بارش به جز بارش بهاره و بارش خرداد ماه می باشد. زیرا این روش دارای بیش ترین دقت و کم ترین خطا بود. تجزیه و تحلیل نیم تغییر نماها نشان داد که متغیرهای بارش سالانه و خرداد ماه با مدل نمایی و بارش های پاییزه، بهاره و اردیبهشت ماه با مدل کروی بهترین برازش را دارند. نقشه های نهایی نشان داد که میزان بارش های سالانه، پاییزه و خرداد ماه در اراضی شمالی کم تر از مناطق جنوبی است . در این مطالعه مشخص شد که حدود 65/62درصد از اراضی کشاورزی دارای بارش سالانه بین 300 تا 400 میلی متر می باشند. همچنین دامنه تغییرات بارش پاییزه در این منطقه بین 101/11تا 166/08 میلی متر مشاهده شد.
نتایج نشان د اد که همانند تامین نیازهای دمایی، نیاز رطوبتی سالانه و پاییزه گیاهان دیم رایج مثل گندم و جو، در این منطقه نیز تامین می شود، اما از نظر میزان بارش بهاره و خردادماه این مقادیر ناکافی است. سطح وسیعی از اراضی منطقه برخوردار از بارش زیر 10 میلی متر در خردادماه است که این میزان بارش برای پرشدن دانه ها کافی نیست.