اطلس گویشی و اندازه گیری فاصله های گویشی در استان یزد

هدف از پژوهش حاضر، ارائه اطلس زبانی نمادی- مکانی برای استان یزد (15 جایگاه در 8 شهرستان)، و محاسبه فاصله های گویشی و میزان شباهت و تفاوت های گویشی بر مبنای اصول گویش سنجی است. این پژوهش از نوع توصیفی–تحلیلی است. ابزار پژوهش پرسشنامه ای است متشکل از حدود 150 واژه و عبارت و 44 جمله پایه. گردآوری داده ها به شیوه میدانی از مجموع 15جایگاه در هشت شهرستان ابرکوه اردکان، بافق، بهاباد، تفت، صدوق، مهریز و میبد انجام شده است. انتخاب جایگاه های موردبررسی به روش خوشه ای-تصادفی بوده است. چهار مقوله کلی تحت عناوین واژه های مربوط به پدیده های «طبیعت» (10 واژه)، واژه های مربوط به «زمان»، «واژه های خویشاوندی» و «اسامی حیوانات» (هر یک 5 واژه) به روش تصادفی برای نمایش بر روی اطلس و انجام محاسبات انتخاب شدند. پس از بررسی تنوع واژگانی در هر جایگاه برای هر مقوله واژگانی، اطلس های گویشی به روش نمادی- مکانی ارائه شده است و نتایج بررسی فراوانی گونه های تلفظی و فاصله گویشی جایگاه های مختلف در قالب نمودار و دندروگرام به تصویر در آمده است. بیشترین میزان شباهت واژگانی-آوایی بین دو شهرستان بهاباد و بافق (جایگاه های 5، 6، 7 و 8) و برابر با 76 درصد است. تنوع واژگانی در مقوله واژه های مربوط به زمان بیشترین حد (برابر با 44 درصد) و در مقوله اسامی حیوانات کمترین حد ( برابر با 12 درصد) است.