بررسی تاثیر آموزش توسط رابطان بهداشتی در کاهش میزان مصرف قلیان زنان بوشهری: کاربردی از الگوی اعتقاد بهداشتی

استعمال دخانیات یکی از عمده ترین عوامل مرگ و میر در جهان است. کاهش مصرف قلیان از موثرترین روش های کاهش بیمارهای مزمن و همچنین برخی سرطان ها می باشد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی توسط رابطان بهداشتی بر میزان مصرف قلیان در زنان بوده است.
مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی است که در مورد 127 نفر (63 نفر گروه مداخله و 64 نفر گروه شاهد) از زنان مصرف کننده قلیان شهر بوشهر در سال 1393 انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های ویژگی های جمعیت شناختی، سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی در مورد مصرف قلیان، سوالات آگاهی در مورد عوارض قلیان و رفتار بود. گروه مداخله دو جلسه آموزش براساس سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی توسط رابطان بهداشتی دریافت کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آماری کای دو، من ویتنی، تی مستقل، آنالیز واریانس داده های تکراری و فریدمن در نرم افزار SPSS v.18 تحلیل شد.
قبل از آموزش دو گروه از نظر ویژگی های جمعیت شناختی و همچنین وضعیت آگاهی و کلیه سازه ها یکسان بوده و تفاوت معناداری نداشتند (05/0p). میانگین نمره وابستگی به نیکوتین در شروع مطالعه در گروه مداخله 58/0±42/2 بود که پس از 3 ماه 43/0±90/1 برآورد شد که نشان د هنده کاهش معنادار وابستگی به نیکوتین بود (001/0>p)، در حالی که در گروه شاهد میانگین وابستگی به نیکوتین از 55/0±45/2 به 45/0±33/2 تغییر محسوسی نداشته و از نظر آماری معنادار نبود (083/0=p). در پایان 3 ماه تعداد دفعات مصرف قلیان در گروه مداخله به طور معناداری کاهش یافته بود (007/0=p). اما در گروه شاهد از نظر میزان مصرف قلیان در پایان 3 ماه تفاوت معناداری مشاهده نشد (905/0=p).

نتیجه گیری

نتایج مطالعه حاکی از آن است که آموزش توسط رابطان بهداشتی، البته در غالب الگوهای تغییر رفتار می تواند در تغییر باور و کاهش مصرف قلیان در زنان موثر باشد.