داروهای مناسب تجویز نشده در بیماران سالمند بستری در بیمارستانهای منتخب دانشگاه علوم پزشکی ایران با استفاده از ابزارغربالگری START

اهداف افزایش جمعیت سالمندان تشویشی جهانی است و مراقبت از سلامت و کیفیت زندگی سالمندان بالای 65 سال، از مشکلات عمده امروز و آینده به شمار می آید. تجویز دارو جزئی اساسی از مراقبت بیماران سالمند و بهینه سازی درمان دارویی برای بیماران سالمند مسئله ساز است. این امر می تواند عوارض جانبی و هزینه ها را افزایش دهد. هدف از انجام این مطالعه بررسی وضعیت داروهای مناسب تجویزنشده در بیماران سالمند60 ساله و بالاتر با استفاده از ابزار غربالگری داروهای مناسب تجویزنشده در افراد سالمند (START) بود که در بیمارستان های آموزشی و غیرآموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران بستری شده بودند.
مواد و روش ها این مطالعه مقطعی در چهار بیمارستان آموزشی و غیرآموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران به منظور بررسی میزان داروهای مناسب تجویزنشده براساس معیار START انجام شد. داده های پژوهش حاضر از پرونده 400 بیمار 60 ساله و بالاتر از بخش های بستری مشترک (سی.سی.یو، ایی.ان.تی و آی.سی.یو عمومی، ارتوپدی ، جراحی عمومی و داخلی) در طی شش ماه (از تیرماه تا آذرماه) سال 1392 جمع آوری شد که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نسخه 18 نرم افزار SPSS و نسخه 2013 نرم افزار اکسل انجام شد. همچنین برای تعیین ارتباط بین متغیرهای بررسی شده آزمون کای اسکوئر، من-ویتنی، ضریب همبستگی اسپیرمن و کلموگروف-اسمیرنف به کاررفت.
یافته ها میانگین سن سالمندان مطالعه شده 4/73 سال بود. از بین سالمندان بررسی شده، بیماری قلبی-عروقی بیشترین درصد (6/21 درصد) و بیماری دیابت کمترین درصد فراوانی (0/3) را در بین بیماری های فعلی سالمندان کسب کرده بودند. تعداد کل داروهای تجویزشده 4744 بود که برای 6/39 درصد از سالمندان حداقل یک داروی مناسب تجویزنشده بود. بیشترین طبقات دارویی مناسب تجویزنشده براساس معیار START به ترتیب در بیمارستان های غیرآموزشی 7/11 درصد بیس فسفوناتس و 3/8 درصد آنتی دیابتیک و در بیمارستان های آموزشی 3/13 درصد بیس فسفوناتس و 4/11 درصد آنتی دیابتیک بوده است. میانگین داروی مناسب تجویزنشده رابطه معنی داری با طول مدت اقامت بیماران در بیمارستان های آموزشی داشته است. تعداد داروهای مناسب تجویزنشده با افزایش تعداد داروهای تجویزشده به صورت معنی داری افزایش یافته است.
نتیجه گیری با توجه به اینکه مسائل مربوط به میزان داروهای مناسب تجویزنشده در میان سالمندان بررسی شده می تواند جدی باشد؛ بنابراین تجویز داروهای مناسب برای سالمندان از اهمیت زیادی برخودار است. نظارت بر تجویز، نحوه تامین و مصرف منطقی دارو بسیار حیاتی و اثرگذار است. ازآنجاکه بخشی از بودجه سلامت به دارو تعلق دارد، بیمارستان ها می تواند با بهره گیری از پزشکان شاغل به همراه دیدگاه های تخصصی مشاوران دارویی و داروسازان بالینی در کاهش این مشکل کارساز باشد.