معماری جنبشی پهنه های آسیب گسلی در جنوب باختر رفسنجان

گستره مورد مطالعه در جنوب باختری شهرستان رفسنجان جای گرفته و بخشی از ایران مرکزی است که در آن گسل های راستالغز، واحدهای سنوزوییک را تحت تاثیر قرار داد هاند. هدف از این مطالعه بررسی داده های گرد آوری شده از پهنه ها ی آسیب وابسته به سامانه های گسلی، تحلیل معماری جنبشی زیرشاخه های گسلی، تاثیر شکستگی ها در جایگیری دایک ها، رابطه میان شکستگی های رده های متفاوت با عناصر ساختاری از جمله محور چین خوردگی ها و نقش میدان های تنش متفاوت در تحولات ساختاری جنوب باختری شهرستان رفسنجان است. در تحلیل معماری جنبشی زیرشاخه های گسلی در برابر راستای آنها، 5 روند با چیرگی دو سازگار راستالغز راست بر و وارون مشخص شد؛ که دو روند NW-SE و E-W در گسل های وارون مشخص و به ترتیب زیرشاخه رده اول (1rev) و زیرشاخه رده دوم(2rev) نام گذاری شدند؛ در حالی که زیرشاخه های رده اول (1rl)، رده دوم (2rl) و رده سوم(3rl) شناخته شده در گسل های راستالغز راست بر، روندهای NW-SE، NNW-SSE وE-W دارند. در تحلیل های صورت گرفته، هم راستایی زیرشاخه های 1revو 1rl آشکار شد و این هم راستایی موقعیت پهنه جابه جایی اصلی (PDZ) را نشان می دهد، که بر موقعیت شکستگی های از پیش موجود (مهم ترین آنها گسل رفسنجان) منطبق است. آزیموت زیرشاخه ها در مدل معماری جنبشی با مدل برش ساده ریدل هماهنگی دارد. در این مقاله با بررسی و تحلیل پهنه های آسیب گسلی مشخص شد که پهنه های آسیب ارتباطی نقش بسیار موثری در ایجاد فضای خالی و افزایش نفوذ پذیری داشته و دایک ها بیشتر در این فضاهای خالی حاصل از پهنه های آسیب ارتباطی جایگیری کرده اند.در تحلیل تنش صورت گرفته روی گسل های گستره تبدیل رژیم برشی به برشی- فشاری مشخص شد که تغییر جهت محور تنش بیشینه از موقعیت E20N به N-S از زمان ائوسن تا کواترنری صورت گرفته است. تنش با روند شمال خاور- جنوب باختر با جهت گیری PDZ (شکستگی های رده اول) سازگار است و از سوی دیگر جهت گیری تنش با روند شمالی- جنوبی؛ تشکیل گسل ها و چین ها با روند خاوری- باختری، که زیر شاخه های رده سوم شکل می دهند را توجیه می کند. زیرشاخه های رده دوم و سوم در گسل های راستالغز راست بر و وارون در اثر تغییر رژیم تنش در گستره شکل گیری کرده اند ، از این رو تغییر جهت محور بیشینه تنش اصلی می تواند به علت فعال شدن گسل های از پیش موجود از جمله گسل رفسنجان در گستره باشد.