تعیین ضریب کیفیت امواج کدا در پهنه شمال باختری فلات ایران

جذب امواج لرزه ای در هر منطقه از متغیرهای مهم در شناخت درون زمین و از عوامل تاثیر گذار در خطر ناشی از رخداد زمین لرزه های بزرگ است.ویژگی های جذب امواج لرزه ای به عوامل مختلفی از جمله لرزه خیزی، پیچیدگی های زمین ساختیو ویژگی های محیط انتشار امواج هر منطقه مرتبط است. شمال باختری ایران از مناطق مهم جمعیتی و اقتصادی کشور است که پیشینه لرزه خیزی آن نشان از فعالیت شدید این ناحیه دارد. یکی از اهداف این مطالعه برآورد ضریب کیفیت و چگونگی جذب امواج حاصل از زمین لرزه در این منطقه است. دراین مطالعه از تعداد بیش از13000زمین لرزه ثبت شده در شبکه مرکز لرزه نگاری کشوری (IRSC) و شبکه ملی لرزه نگاری باند پهن ایران (INSN) در گستره طول جغرافیایی43 تا 50 و عرض جغرافیایی 36 تا 40 درجه، برای برآورد جذب امواج لرزه ای استفاده شده است. ضریب کیفیت امواج کدا برآورد شده به طور میانگین از رابطه بسامدی پیروی می کند. مقادیر برآورد شده ضریب کیفیت در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد بیشتر نواحی منطقه مورد بررسی از دید جایگاه زمین ساختی و لرزه زمین ساختی از جمله مناطق فعال به شمار می آیند. رابطه ضریب کیفیت برای گسل شمال تبریز و نواحی پیرامون آن از جمله آتشفشان سهند برآورد شده است که کاهیدگی به مراتب بیشتری از نواحی دیگر دارد که این نشان دهنده ناهمگنی بالا و جریان گرمایی گوشته بالایی در پهنه فعال و لرزه خیز گسل شمال تبریز و نواحی پیرامون آن است. همچنین بیشترین مقدار بسامدی ضریب کیفیت مربوط به ایستگاه زنجان و کمترین میزان آن مربوط به ایستگاه تبریز است.در مقایسه نتایج حاصل از این پژوهش با مطالعات صورت گرفته برای دیگر مناطق ایران و جهان ضریب کیفیت کم و جذب زیاد برآورد شده به دور از انتظار نیست و وجود نواحی کم سرعت از مطالعات پیشین را که در این ناحیه صورت گرفته تایید می کند. تغییرات جانبی برآورد شده نیز همخوانی بسیار مناسبی با واحد های زمین ساختی بزرگ مقیاس در منطقه نشان داد.