نقد ادبی: نگاهی دوباره به «سطح دسترسی به خدمات بهداشت و درمان»

شماره اخیر نشریه مدیریت سلامت، مقاله ای با موضوع نحوه دسترسی به خدمات بهداشت و درمان در سطح استان های کشور منتشر شد که محققین با استفاده از تکنیک های تاکسونومی و تاپسیس به رتبه بندی استان ها از نظر دسترسی به شاخص های بهداشتی مورد نظر پرداخته اند [1].
در این مقاله جهت طبقه بندی بر اساس توسعه یافتگی، استان هایی که فراوانی نسبی تجمعی آن ها بین صفر تا 344/0 بود توسعه یافته، 344/0 تا 637/0 نیمه توسعه یافته و بالاتر از 637/0 توسعه نیافته معرفی شدند و این درحالیست که این دامنه از تغییرات در مطالعه کشوری سال 1387 توسط طحاری و همکاران براساس داده های همان سال معرفی و مورد استفاده قرار گرفته بود [2] و نویسندگان دلیل انتخاب دامنه ای مشابه برای نتیجه گیری از داده های متفاوت را در روش کار خود عنوان نکردند.
با مروری بر مطالعات مشابه و براساس فرمول ، که در آن، R همان دامنه تغییرات و Xn و Xi مقادیر بیشینه و کمینه امتیازات، a فواصل طبقات و K نیز تعداد طبقات هستند. درجه برخورداری دامنه محدودی داشته و بین مقادیر صفر و یک قرار می گیرد، پس از تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان ها، شهرستان ها از نظر توسعه یافتگی به تعداد دسته های دلخواه تقسیم می شوند. بنابراین با توجه به این درجه برخورداری می توان شهرستان ها را با توجه به شاخص های مورد بررسی رتبه بندی و اولویت بندی نمود[3].
از این رو در صورتیکه در مطالعه مذکور، با استفاده از فرمول بالا در دسته بندی استانها از نظر توسعه یافتگی بازنگری شود، نتایج حاصل از مطالعه مذکور دستخوش تغییراتی خواهند شد. به این ترتیب که باتوجه به دامنه تغییرات موجود در این مطالعه که 97612537/0 بوده [1] و براساس داده ها، استان هایی که فراوانی نسبی تجمعی آن ها بین صفر تا 34924975/0 می باشد توسعه یافته، 34924975/0 تا 67462487/0 نیمه توسعه یافته و بالاتر از 67462487/0 توسعه نیافته خواهند بود و بدین ترتیب استان مازندران از استان های توسعه نیافته جدا و در زمره استان های نیمه توسعه یافته قرار خواهد گرفت.