نمایش تبادلات معماری و شهرسازی ایران و غرب در سفرنامه های ایرانیان به فرنگ در دوره قاجار

رویارویی با تمدن غرب و تاثیرش بر شهرسازی و معماری از مهم ترین موضوعات برای طراحان در عرصه های ملی و بین المللی است. نخستین برخوردهای تاثیرگذار در فضاها و سیمای شهری و خیابان کشی ها در ایران به دوره قاجار باز می گردد. همزمانی تحولات در شهر قاجاری با تحولات صنعتی و تغیرات کالبدی شهرهای اروپایی و بازدید ایرانیان از آنجا موجب تغییر در آرمان ها و ذهنیت ایرانیان گردید. از میان مسیرهایی که محقق را در جریان این تبادل قرار می دهد سفرنامه های ایرانیان به فرنگ جایگاه ویژه ای دارند. این پژوهش به تحلیل سفرنامه ها از زاویه تحولات معماری و شهرسازی می پردازد. حدود سی گزارش سفر در بازه زمانی ابتدای قاجار تا جنبش مشروطه در محدوده مطالعاتی قرار گرفته است. سپس تاثیر این سفرنامه ها بر فرم و هندسه معماری و تحولات خیابان بندی تهران در دوره قاجار مشاهده گردیده و اطلاعات بدست آمده در سفرنامه ها را در آنها مورد ارزیابی قرار می دهد. روش این پژوهش از نوع روش محتوای تحقیق کیفی از متون تاریخی است. در نتایج پژوهشگر به تبیین نقش محوری سفرنامه ها و بالخصوص سفرهای سه گانه ناصرالدین شاه در تحولات شهری تهران قاجاری می پردازد.