نشانه شناسی موج سوم خلافت خواهی: مبادی و پیامدها

ظهور برق آسا و همراه با خشونت گروهی تحت عنوان داعش که ادعای خلافت خواهی جهان اسلام را داشت، شوک عظیمی بر همگان وارد کرد. به دلیل روش و دیدگاه خشونت بار داعشی ها، این پرسش به جهان اسلام است یا ساخته و پرداخته قدرت های بزرگ با ذهن متبادر می شود که ظهور این جنبش، ذاتی هدف ترسیم چهره منفی از اسلام؟ فرضیه مقاله حاضر این است که داعش ارتباطی با اسلام واقعی ندارد ولی مبدا شکل گیری خلافت خواهی را مستور در داخل جهان اسلام می داند: کارکرد نامناسب حاکمان سیاسی و عدم رضایت مردم از شرایط حاکم که قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای از آن بهره برداری سیاسی کرده و آن را تقویت می کنند. برای تبیین این فرضیه، از نظریه نشانه شناسی استفاده کرده، و با نهفته در بطن اسلام سنی می پردازیم. در این روند، ضمن بررسی نگاهی تاریخی، به خلافت خواهی بیان چگونگی شکل گیری داعش، نشانه های تطابق آن با دو دوره قبلی خلافت خواهی سنجیده شده و قرابت های نمادی، ماهوی و ساختاری داعش با خلافت های پیشین برشمرده شده است. یافته های مقاله نشان می دهد خلافت خواهی داعش از درون نابسامانی ها و ضعف مدیریت حاکمان سیاسی جهان اسلامی سرچشمه گرفته و توانسته با نمادهای ماندگار و اثرگذار خلفای پیشین، به جذب نیرو پرداخته و با سن اتکای به آن، کل جهان اسلام را فرا بگیرد.