ارزیابی پایداری عملکرد اسانس جمعیت های مختلف آویشن کوهی (Thymus kotschyanus) در مناطق مختلف ایران با استفاده از روش GGE biplot

به منظور تعیین پایداری عملکرد اسانس جمعیت های مختلف آویشن کوهی (Thymus kotschyanus)، بیست اکسشن (نمونه بذر) در شرایط عادی و در 11 ایستگاه (دماوند، اصفهان، گلستان، همدان، خراسان، مرکزی، قم، تبریز، تهران، یزد و زنجان) در قالب طرح کرت های خرد شده در مکان بررسی شدند. براساس نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها، اثر متقابل اکسشن × ایستگاه در سطح احتمال خطای یک درصد معنی دار شد. در تجزیه گرافیکی محیط ها، 11 محیط به 3 مگامحیط تقسیم شد. در مگامحیط خراسان، قم، مرکزی، دماوند، یزد، زنجان و تهران، اکسشن های 5، 27، 51، 54 و 56 سازگاری اختصاصی داشتند. اکسشن های 3 و 17 در مگامحیط تبریز و همدان سازگاری اختصاصی داشتند. در ارزیابی اکسشن ها بر اساس عملکرد اسانس و پایداری، اکسشن های 5، 54 و 29 بهترین اکسشن ها بودند. در تجزیه گرافیکی روابط بین محیط ها، محیط های خراسان، قم، دماوند و مرکزی یک گروه محیط تشکیل دادند و با ایستگاه های تبریز و همدان رابطه متضاد داشتند که موجب اثر متقابل اکسشن در مکان شد. ایستگاه های خراسان، تبریز، اصفهان و گلستان بیشترین طول بردار را داشتند و نقش آنها در تمایز اکسشن ها مهم بود. ایستگاه خراسان و اصفهان محیط نزدیک به مطلوب تلقی گردیدند و نقش بیشتری در تمایز اکسشن ها داشتند. براساس تجزیه گرافیکی روابط بین اکسشن ها، مجموعه اکسشن های 54 (نقده)، 27 (نامعلوم 1)، 51 (تهران)، 56 (زرند) و 5 (قزوین 2) با همدیگر یک گروه پرمحصول را تشکیل داده و به مگامحیط خراسان، قم، مرکزی، دماوند، یزد، زنجان و تهران سازگاری داشتند. این گروه از اکسشن ها می توانند برای توسعه کشت آویشن کوهی در این مناطق، مورد توجه قرار گیرند.