کاربرد نظریه بازی ها در ساماندهی و اداره بهینه نواحی پیرامون شهری (مطالعه موردی: مناقشه تبدیل زمین های کشاورزی به ساخته شده)

تبدیل زمین های کشاورزی و باغ های پیرامون شهرها به کاربری های ساخته شده، از مهم ترین مناقشات کاربری زمین در شهرهای ایران است. مطالعه و حل و فصل این مناقشات، از دو جنبه حفظ منافع اکولوژیکی، اقتصادی و زیباشناختی این زمین ها و نیز کنترل رشد پراکنده،برای ساماندهی و اداره بهینه نواحی پیرامون شهر دارای اهمیت است. این پژوهش در پی بررسی این فرضیات است که آیا از نظریه بازی ها می توان به عنوان ابزاری مناسب در این راستا بهره گرفت؟ و آیا سیاست های فعلی حفاظت زمین های کشاورزی و مدیریت رشد شهری در ایران تاثیری در سوق دادن ذی نفعان مناقشه به سوی رفتارهایی که منجر به از دست رفتن زمین های کشاورزی پیرامون شهرها شود داشته است؟ برای ارزیابی تایید یا رد این فرضیات، مناقشه تبدیل زمین های کشاورزی به ساخته شده در شهر قم، با استفاده از مدل گراف برای حل مناقشه، مدل سازی و تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که در صورت تداوم سیاست های فعلی و عدم تخصیص مشوق های اقتصادی به مالکان زمین های کشاورزی درازای تداوم فعالیت های کشاورزی در زمین شان، محتمل ترین پیامد مناقشه به شرح ذیل است: تمایل نهادهای مدیریت شهری به انجام اقداماتی که رشد پراکنده را درپی دارد، تمایل توسعه دهندگان به تبدیل زمین های کشاورزی پیرامون شهر به جای توسعه فشرده و تمایل مالکان زمین های کشاورزی به فروش یا تبدیل کاربری به جای تداوم فعالیت کشاورزی. این امر موید فرضیات تحقیق مبنی بر ضرورت بازنگری در سیاست ها و ساختار اجرایی مدیریت رشد و حفاظت زمین های کشاورزی در ایران از یک سو و قابلیت نظریه بازی ها برای مطالعه رفتارها و تعاملات ذی نفعان در مناقشات کاربری زمین و ارائه بینش هایی برای حل و فصل بهینه آن ها از سوی دیگر است.