کنترل زیستی قارچ های پیتیوم اولتیموم و فوزاریوم سولانی توسط سویه های بومی باسیلوس سوبتیلیس

سویه های باسیلوس سوبتیلیس به جهت داشتن قابلیت کنترل بیماری های گیاهی ازطریق تولید متابولیت های ثانویه به ویژه لیپوپپتیدهای گروه ایتورین، مهم اند. هدف از این پژوهش، بررسی فعالیت ضدقارچی سویه های بومی باسیلوس سوبتیلیس علیه قارچ های بیماری زای گیاهی پیتیوم اولتیموم و فوزاریوم سولانی است.‏‏
مواد و روش‏‏ها: سویه های باسیلوس سوبتیلیس از 7 نمونه خاک پارک های جنگلی تهران جداسازی و فعالیت ضدقارچی این سویه ها طی روش چاهک گذاری بررسی شد. بهترین سویه های باکتریایی با روش 16SrDNA شناسایی شدند. محیط نوترینت براث ازنظر منابع کربن و نیتروژن، pH و دمای مناسب رشد جهت تولید بیشترین متابولیت ضدقارچی توسط سویه های بومی منتخب بهینه شد. سپس این متابولیت ها از کشت 4روزه سویه های ذکرشده، تخلیص و وجود آنتی بیوتیک ایتورین A با استفاده از روش کروماتوگرافی تایید شد.
از مجموع 91 سویه باکتریایی جداشده از نمونه های خاک، 23 سویه مطابق خصوصیات مرفولوژیک و بیوشیمیایی به عنوان باسیلوس سوبتیلیس تعیین هویت شدند. در آزمایش های بعدی، 2 سویه 48 و 83 به ترتیب علیه قارچ های پیتیوم اولتیموم و فوزاریوم سولانی بیشترین فعالیت را نشان دادندکه نتایج حاصل از تطبیق توالی سویه های منتخب، 100درصد شباهت را به گونه باسیلوس سوبتیلیس تایید کرد. سپس سویه های منتخب در محیط نوترینت براث با منبع کربن گلوکز، منبع نیتروژن عصاره مخمر، pH خنثی و دمای گرماگذاری 30 درجه سانتیگراد، بیشترین فعالیت ضدقارچی را از خود بروز دادند. نتایج HPLC نیز ازطریق مطابقت زمان ظهور پیک ایتورین A استاندارد در سویه های بومی نشان داد که هر 2 سویه توانستند در محدوده زمانی مشابه با سویه استاندارد، ایتورین A را تولید کنند.‏
بحث و نتیجه گیری: سویه های بومی ایران نیز توانایی تولید متابولیت های ضدقارچی را دارند. از این جهت این سویه ها می توانند کاندیدای مناسبی جهت کنترل زیستی قارچ های بیماری زای گیاهی و جایگزینی برای قارچ کش های شیمیایی باشند.