«ساعت لعنتی» فیروز زنوزی جلالی از دریچه بوطیقای داستایفسکی

مقاله حاضر به بررسی داستان کوتاه «ساعت لعنتی» نوشته نویسنده مشهور ایرانی، فیروز زنوزی جلالی و مقایسه تطبیقی آن با آثار داستایفسکی می پردازد. این داستان با حوادث رمان «جنایت و مکافات» شباهت هایی دارد؛ نکات مشترکی از قبیل حوادث خیابانی که برای قهرمانان داستان ها اتفاق می افتد و همچنین شباهت های دو اثر در توصیف مناظر از زبان شخصیت های داستان، توصیف اتاق های آنها و اشتراکات دو اثر به لحاظ قرابت ویژگی های شخصیتی قهرمانان دیده می شود. ویژگی های شخصیتی قهرمانان اصلی دو اثر یعنی سکیته و راسکولنیکوف مقایسه و نشان داده می شود که هر کدام از آنها از اصول اخلاقی خاصی بهره می گیرد. راسکولنیکوف مرتکب قتل می شود تا از این طریق فردیت خاص خود را به اثبات برساند. وی در غرور غوطه ور شده و به تدریج از مردم فاصله می گیرد. با اینکه سکیته به این اندازه رفتارهای تند و افراطی از خود بروز نمی دهد اما در شخصیت او اصولی مبنی بر اینکه نباید به هیچ چیز عادت کرد و وابسته شد، به خوبی نمایان است. این امر به معنی تمایل به رد عشق است. صحه گذاشتن بر باطنی بودن، ذاتی و طبیعی بودن ماهیت هنجارهای ضد اجتماعی در انسان، موضوع مشترک در آثار این دو نویسنده ایرانی و روس است. نتایج مقایسه تطبیقی نشان می دهد که هر دو قهرمان در حال گذار از احساس فردیت و یگانگی به معرفت «اجتماعی» بودن هستند.