رسوبات بادی نهشته شده در دریاچه هامون؛ نشانگر فراوانی و شدت توفان های گرد و غبار سیستان از انتهای آخرین یخبندان تاکنون

تشخیص اثر رسوبات بادی در رسوبات دریاچه ای عامل مهمی جهت بازسازی تغییرات محیطی و همچنین شناخت فراوانی و زمان توفان های گرد و غبار دیرینه است. بر اساس آزمایش مغناطیس سنجی، شکل منحنی های توزیع اندازه ذرات و دیگر عوامل دانه بندی، به علاوه سنگ نگاری، ما حضور اجزای رسوبی بادی در توالی رسوبی دو مغزه 2/6 و 8/6 متری در دریاچه هامون، شرق ایران را مشخص نمودیم. بزرگ ترین قله نمایی منحنی توزیع اندازه ذرات (بین 30-20 میکرومتر) نشان داد رسوبات سیلتی رسی تیره رنگ رخساره A با مقادیر کم پذیرفتاری مغناطیسی (SI 4-10×2/5 - 2/4) با میزان زیاد بقایای گیاهی، کاروفیت و پوسته های صدفی کربناتی، در یک محیط بارآور دریاچه ای بدون حضور باد ته نشست نموده اند. این رخساره که معرف اواخر یخبندان و اوایل هولوسن است، توسط تضعیف مرکز پرفشار سیبری و بادهای غربی به علاوه افزایش دمای سطح آب اقیانوس اطلس شمالی و دریای عربی مشخص می گردد. در اوایل تا اواسط هولوسن تضعیف تدریجی مونسون به همراه قدرت‏گیری پرفشار سیبری و بادهای غربی منجر به وزش توفان های شدید در حوضه سیستان شده که توسط ماسه های سیلتی قهوه ای با پذیرفتاری مغناطیسی زیاد و نمای توزیع ذرات بیش از 100 میکرومتر در رخساره B نشان داده می شود. محیط دیرینه اواسط تا اواخر هولوسن سیستان کم وبیش مشابه حال حاضر بوده است. در این زمان که توسط رخساره C معرفی می گردد، ورود دوره ای رسوبات بادی توسط توفان های پرانرژی قابل مقایسه با بادهای حاضر 120 روزه، مشخص است. نشانه های توفان های گرد و غبار دیرینه در این دوره توسط نوسان های زیاد پذیرفتاری مغناطیسی و حضور لایه های حاوی ماسه در توالی رسوبی هر دو مغزه اثبات می گردد.