بررسی پارامترهای موثر بر عدم توازن تلاش-پاداش و استرس شغلی ناشی از آن: نتایج پیمایش عوامل روان-اجتماعی در محیط های کاری کشور ایران (IPWS)

مدل عدم توازن تلاش-پاداش به عنوان یکی از روش های بررسی استرس شغلی شناخته شده است. با توجه به اینکه هنوز مطالعه ای در خصوص تعیین پارامترهای فردی و سازمانی موثر بر آن در ایران انجام نپذیرفته است، هدف از انجام پیمایش حاضر تعیین پارامترهای موثر بر تلقی از عدم توازن تلاش-پاداش در کارگران ایرانی می باشد.
مطالعه مقطعی حاضر با استفاده از نتایج پیمایش روان-اجتماعی محیط های کاری که در سال 1394 بر روی 1116 نفر از کارکنان سطوح مختلف کاری کشور ایران به انجام رسیده بود، اجرا شده است. اطلاعات به وسیله پرسش نامه عدم توازن تلاش-پاداش و لیست جامعی از متغیرهای مهم از قبیل پارامترهای فردی و سازمانی جمع آوری گردید. جهت شناخت عوامل مرتبط با عدم توازن تلاش-پاداش از رگرسیون لجستیک چندمتغیره استفاده شد. نتایج به صورت نسبت شانس (Odds Ratio; OR) و با حدود اطمینان 95 درصد گزارش شد.
نسبت عدم توازن تلاش-پاداش در نزدیک به نیمی از کارگران بالاتر از نرمال گزارش گردید. پس از حذف مخدوش کننده ها، مدل رگرسیون لجستیک نشان داد که متغیرهای سطح تحصیلات (507/1OR=،033/0P=)، داشتن شغل دوم (069/2 OR=،008/0P=)، داشتن رژیم ورزشی (375/1OR=،034/0P=)، داشتن شیفت کاری (822/1OR=،001/0>P)، داشتن حق انتخاب در مرخصی ها (878/1OR=،002/0P=) و ادراک از کمبود نیرو در واحد مربوطه (415/2 OR=،001/0> P) با ادراک کارگران از میزان عدم توازن بین تلاش و پاداش در ارتباط می باشند.
با توجه به نتایج می توان اظهار داشت برای انجام مداخله به منظور کاهش استرس شغلی از طریق کمتر نمودن میزان فهم کارگران از عدم توازن بین تلاش و پاداش، احتمالا می توان بر بهبود وضعیت متغیرهایی مثل وضعیت شیفت کاری، دادن حق انتخاب در زمان های کار و استراحت، بالا بردن تعداد نیروی کمکی در مواقع ضروری و تنظیم برنامه ورزشی برای کارگران تمرکز نمود.