پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از روش SMCE و تکنیک AHP (مطالعه موردی: حوضه آبخیز هفشجان، چهارمحال و بختیاری)

یکی از انواع فرآیندهای دامنه ای که هرساله موجب خسارات جانی و مالی فراوان در بسیاری از نقاط ایران و جهان می شود، پدیده زمین لغزش است. تهیه نقشه پهنه بندی زمین لغزش امکان شناسایی مناطق آسیب پذیر را فرآهم کرده و در برنامه های محیطی مدنظر قرار می دهد. هدف از این پژوهش پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوزه آبخیز هفشجان واقع در استان چهارمحال و بختیاری با به کارگیری روش ارزیابی چندمعیاره مکانی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، نرم افزار ILWIS و تکنیک AHP می باشد. در این راستا ابتدا با توجه به موقعیت زمین لغزش های به وقوع پیوسته، مطالعات تطبیقی و نتایج سایر محققان، هشت لایه اطلاعاتی برای این مهم شناسایی شد. سپس درخت واره عوامل و محدودیت ها در نرم افزار ILWIS طراحی گردید، تمامی لایه ها استاندارد سازی شده و با استفاده از مدل AHP عوامل مربوطه ارزیابی و تعیین وزن گردید. نهایتا مدل و نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش منطقه تهیه و ارائه شد. نتایج نشان می دهد که در بین عوامل موثر، فاکتورهای فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از آبراهه به ترتیب با وزن های 4047/0، 2239/0 و 1302/0 به عنوان مهم ترین عوامل در ایجاد زمین لغزش در منطقه مطالعاتی شناسایی شدند. بر اساس مدل ارائه شده، حدود 32/1 درصد از مساحت حوضه (1013900 مترمربع) دارای خطر وقوع بسیار زیاد و 9 درصد (6909800 مترمربع) دارای خطر وقوع زیاد است. نتایج حاصل از ارزیابی دقت و صحت مدل ارائه شده، روند صعودی شاخص زمین لغزش را از پهنه خطر خیلی کم به سمت پهنه خیلی زیاد ترسیم می کند و نشان دهنده دقت لازم جهت مدل مذکور می باشد.