تاثیر برنامه آموزشی بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی توسعه یافته با الگوی ترس بر رفتار خودمراقبتی و میزان HbA1c در بیماران دیابتی نوع دوم

دیابت یک بیماری جدی و مزمن است. با آموزش مناسب می توان تا 80 % از عوارض دیابت را کاهش داد. به همین جهت، لازم است تا افراد مبتلا به دیابت تحت آموزش خودمراقبتی قرار گیرند؛ زیرا مهمترین عامل در درمان دیابت و انجام مراقبت های بهداشتی خود بیمار است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی توسعه یافته با الگوی ترس بر رفتار خودمراقبتی و میزان HbA1c در بیماران دیابتی نوع دوم مراکز بهداشتی درمانی شهری روستایی شهرستان رشت انجام شده است.
روش مطالعه در این پژوهش، مداخله ای شاهددار تصادفی بود. جمعیت موردمطالعه، 84 نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر رشت بودند؛ که به طور تصادفی به دو گروه مداخله (42 نفر) و کنترل (42 نفر) تقسیم شدند. داده ها در دو مرحله به وسیله پرسشنامه برگرفته از سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی توسعه یافته با الگوی ترس و میزان HbA1c قبل و سه ماه پس از آزمون جمع آوری گردید. گروه کنترل تحت مداخله قرار نگرفتند. ولی برای گروه آزمون 6 جلسه آموزشی 30 تا 45 دقیقه ای با توجه به نتایج پیش آزمون به صورت روش آموزش تلفیقی شامل: سخنرانی، بحث گروهی، پرسش و پاسخ و روش ایفای نقش با وسیله کمک آموزشی پمفلت، پوستر و فیلم آموزشی برگزار شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از آزمون های آماری توصیفی (شاخص های پراکندگی و تمایل مرکزی)، کای اسکوئر و آزمون های آماری تی زوجی و تی مستقل از طریق نرم افزار SPSS 21 استفاده شد.
بعد از انجام مداخله آموزشی، میانگین نمره HbA1c در گروه آزمون تفاوت معناداری داشت. اما میانگین نمره HbA1c در گروه شاهد معنادار نشان داده نشد. میانگین نمره ترس در گروه آزمون بعد از مداخله افزایش پیدا کرد، درحالی که در گروه کنترل این اختلاف معنادار نبود و میانگین نمره رفتار خودمراقبتی در گروه آزمون قبل از مداخله و سه ماه بعد از مداخله تفاوت آماری معناداری وجود داشت (0/001>p). درحالی که در گروه شاهد این اختلاف معنادار نبود.
یک برنامه آموزشی دقیق بر اساس الگوی اعتقاد بهداشتی توسعه یافته با الگوی ترس برای بالا بردن حساسیت و شدت درک شده و با محرک ترس در بیماران و افزایش منافع درک شده به همراه از بین بردن موانع درک شده و بالا بردن خودکارآمدی و همچنین در افزایش رفتارهای خودمراقبتی و کاهش هموگلوبین A1c در بیماران دیابتی نوع دوم بسیار سودمند است.