سلب تابعیت از نگاه حقوق اسلام و نظام بین المللی حقوق بشر

امروزه تابعیت، یک حق بنیادین بشری، بستر هویت، زمینه ساز حفظ کرامت انسانی و برخورداری از عدالت و امنیت برای افراد به شمار می رود. سلب تابعیت، پیامدهای ویرانگری چون فقدان حمایت حقوقی، نداشتن حق مشارکت در امور عمومی و فرایندهای سیاسی، دسترسی ناکافی به مراقبت های بهداشتی و آموزش، ضعف در اشتغال و استخدام، شانس اندک برای کسب مالکیت، محدودیت های مسافرتی، محرومیت اجتماعی، ابتلا به فقر، آسیب پذیری در برابر قاچاق انسان، و آزار و اذیت و خشونت را برای فرد سلب تابعیت شده به همراه خواهد داشت. به علت چنین پیامدهایی است که اختیار دولت ها در توسل به سلب تابعیت از سوی قواعد نظام بین المللی حقوق بشر به شدت محدود شده است؛ از این رو زمینه های این اقدامباید به صورت کاملا مضیق تفسیر شود.در نظام حقوقی اسلام نیز سلب تابعیت تنها در تابعیت قراردادی و آن هم فقط در مواردی که افراد تعهدات خود بر مبنای قرارداد ذمه را نقض کرده باشند امکان پذیر و مجاز است. مقاله حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی رویکرد نظام حقوقی اسلام و نظام بین المللی حقوق بشر نسبت به سلب تابعیت بپردازد.