رویکرد چانه زنی چندهدفه و برنامه ریزی فازی به منظور تخصیص بهینه منابع آب با تاکید بر کم آبیاری

با عنایت به رشد سریع جمعیت، طی سالیان اخیر مباحث منابع آبی بیشتر متاثر از مولفه های اقتصادی و اجتماعی بوده ولیکن روز به روز بر اهمیت و نقش ملاحظات زیست محیطی در اینگونه طرح ها افزوده می شود. این تحقیق با هدف به تعادل رساندن نگرانی های زیست محیطی موجود در مباحث تخصیص منابع آب با مسائل درآمد اقتصادی، صورت پذیرفت. بدین منظور از مدل چانه زنی چندهدفه و رویکرد برنامه ریزی فازی به عنوان ابزاری جهت تحلیل استراتژی اثرات متقابل بین درآمد اقتصادی و حفاظت زیست محیطی استفاده شد. دو گروه از بازیگران، شامل بازیگر زیست محیطی با هدف به کمینه سازی بار آلودگی تخلیه شده به رودخانه و بازیگر اقتصادی با هدف به بیشینه سازی سود اقتصادی کل آب بران به عنوان توابع هدف در نظر گرفته شدند. جهت لحاظ نمودن اثرات کم آبیاری، فرم خطی تابع تولید گیاه در تابع درآمد اقتصادی به کار گرفته شد. به منظور حصول توافق، بازیگران به تدریج در هر دور چانه زنی از مقدار هدف مورد انتظارشان کاستتند. رویه توسعه یافته در این تحقیق در سیستم رودخانه ای دز-کارون به عنوان مطالعه موردی به کار گرفته شد. نتایج بیانگر آن بود که با کاهش انتظارات اقتصادی از 553636 به 496216 هزار دلار در سال و همینطور کاهش نگرانی های زیست محیطی از 68264 به 87251 تن در سال، می توان به توازن میان اهداف اقتصادی و زیست محیطی دست یافت. همچنین نتایج رویکرد برنامه ریزی فازی نشان داد که آب تخصیصی به زیربخش های کشاورزی و کشت و صنعت سیستم به ترتیب 763 و 5591 میلیون مترمکعب در سال خواهد بود. مقایسه نتایج دو رویکرد بیانگر انطباق میان آنها بود. یافته های تحقیق حاکی از آن است که چارچوب تدوین شده در این تحقیق می تواند موجب سهولت تصمیم گیری در شرایط وجود اهداف متضاد گردیده و به عنوان ابزار مدیریتی کارآ با کاربری ساده در مسائل کلان تخصیص آب با نگرش توسعه پایدار، مورد استفاده قرار گیرد.