بررسی مقایسه ایی تاثیر برنامه بازگشت به اجتماع و برنامه های روان درمانی سنتی بر شدت علائم و مهارتهای ارتباطی و تعاملی بیماران روانی مزمن

نقائص در مهارتهای اجتماعی و زندگی بیماران روانی مزمن و عدم رضایتمندی از داروهای موجود، یک دلیل منطقی را برای ایجاد مداخلات جدید بوجود آورده است. برنامه بازگشت به اجتماع یکی از چند برنامه مرتبط با مهارتهای زندگی اجتماعی و مستقل است که اطلاعات و مهارتهایی را به بیماران روانی مزمن آموزش می دهد. هدف از این مطالعه، بررسی مقایسه ای شدت علائم و مهارتهای ارتباطی و تعاملی بیماران روانی مزمن بعد از آموزش برنامه بازگشت به اجتماع و برنامه های روان درمانی سنتی مراکز روزانه شهر همدان انجام گرفت.
مطالعه حاضر بصورت نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. به این منظور 40 بیمار مبتلا به اختلالات روانی مزمن (اسکیزوفرنیا و اختلال خلقی) مراجعه کننده به مراکز توانبخشی سرپایی شهر همدان بصورت در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از وش تصادفی ساده در دو گروه آموزش برنامه بازگشت به اجتماع (20 مورد) و برنامه های روان درمانی سنتی (20 مورد) قرار گرفتند. گروه آزمون برنامه بازگشت اجتماع را در 16 جلسه آموزشی 60-90 دقیقه ای، بصورت 2 روز در هفته به مدت دو ماه دریافت کردند و گروه روان درمانی سنتی هم در طی این مدت از خدمات کاردرمانی و مشاوره معمول مرکز استفاده می کردند. بیماران در هردو گروه قبل و بعداز اجرای برنامه آموزشی توسط پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و تعاملی (ACIS: Assessment of Communication and Interaction Skill) و مجموعه مقیاس علائم مثبت و منفی (PANSS: Positive And Negative Syndrome Scale) مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تحلیل اختلاف میانگین ها در دو گروه از آزمون من- ویتنی استفاده شد.
بیماران گروه برنامه بازگشت به اجتماع در مقایسه با گروه روان درمانی سنتی پس از اجرای برنامه ها در ابعاد مبادله اطلاعات (001/0 = P)، روابط و مناسبات (0001/0 = P) و نمره کل (0001/0 = P) از پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و تعاملی و در بعد علائم مثبت (01/0 = P) از پرسشنامه مجموعه مقیاس علائم مثبت و منفی، تغییر معناداری را نشان دادند.
براساس یافته های پژوهش، اجرای برنامه بازگشت به اجتماع در مقایسه با برنامه های روان درمانی معمول مراکز روزانه، نقش مهمی را در بهبود مهارتهای ارتباطی، تعاملی و نیز کاهش علائم مثبت بیماران روانی مزمن در جامعه ی مورد مطالعه ایفا می کند، البته برای بررسی نتایج درازمدت برنامه در این بیماران نیاز به مطالعات پیگیری می باشد.